

Zorunlu Arabuluculğun Hukukun Temel İlkelerine Aykırılığı ve Uygulanabilirliğine Dair Sorunlar
454
Aynı anlayış, arabuluculuk mevzuatı ihdas edilmeden önce de
pozitif hukukumuza bir parça olsun yansıtılmıştır. Tarafların mahke-
me dışında uzlaşıp anlaşmaları için, “Türk Hukuku’nda da, alterna-
tif uyuşmazlık çözüm yöntemleriyle ilgili çeşitli yasal düzenlemeler
mevcuttur. Sözü edilen uyuşmazlık çözüm yöntemleri ile ilgili olarak
vergi hukukunda, toplu iş hukukunda (TSGLK m. 22, 23 ve 34, I), avu-
katlık hukukunda (Av. K. m. 35/A) hatta kamu düzenin korunması
düşüncesinin ve kamu yararının en ağır bastığı alan olan ceza huku-
ku alanında (CMK m. 253, 256) dahi hukuki düzenlemeler bulunmak-
tadır. Yine, tüketici hukuku (TKHK m. 22) ve aile hukuku alanlarında
(4787 sayılı Kanun m. 7), alternatif uyuşmazlık çözüm yöntemi olarak
nitelendirilebilecek yahut bu bağlamda irdelenebilecek uyuşmazlık
çözme yöntemlerini içeren düzenlemeler öngören hukuk kuralları yer
almaktadır”.
4
Bu itibarla geleneksel toplumsal yaşamda ve pozitif hukukta ara-
bulucu marifetiyle hukuksal uyuşmazlık çözümü zaten vardır. Bu
yöntemin özel bir kanuna bağlanması, bu bakımdan yeni bir yöntem
icadı değildir. Ancak arabuluculuğun özel bir hukuksal düzenlemeye
tabi tutulması ile arabuluculuk çözüm yönteminin sistemleştirilmesi,
bu konuda toplumda farkındalık yaratılması ve arabuluculuk faaliyet-
lerinin düzenli işleyişinin denetlenmesi ve arabulucuların eğitilerek
niteliklerinin artırılması gibi organizasyonlarla, yöntemin uygulana-
bilirliğinin kolaylaştırılıp yaygınlaştırılması amaçlanmıştır.
Bir uyuşmazlığın arabulucu desteği ile çözülmesi halinde, taraf-
ların özgür iradeleri tahtında ulaşılan sonuca razı olmaları, adalet fel-
sefesi bakımından ideal bir düzeye işaret etmektedir. Uyuşmazlığın
tarafı olan her bir kişinin kendisini yeterince ifade etme olanağı bu-
lacağı bir ortamda, adalet duygusunun büyük ölçüde tatmin olacağı
bu sonuç, bir çok zaman hiçbir tarafın tam tatmin olmadığı mahkeme
kararları ile kıyaslanamayacak derecede insani, vicdani ve ahlaki üs-
tünlüğe sahiptir. Keza bu yöntem, uyuşmazlığın çözüm sürecini kı-
saltması, gizliliğe riayet edilmesi, taraflar ve kamusal erk bakımından
maliyeti düşürmesiyle de tercih üstünlüğünü haizdir.
4
Süha Tanrıver, a.g.e. s.155