dergi 123

Zorunlu Arabuluculğun Hukukun Temel İlkelerine Aykırılığı ve Uygulanabilirliğine Dair Sorunlar

458

“Uyuşmazlıkları çözüme kavuşturma işlevi, esasında devletin

işidir ve devlet bu işlevini, yargı erkini kullanmak suretiyle yerine

getirir. Alternatif uyuşmazlık çözümleri ise uyuşmazlıkların çö-

zümünde, yargısal yolların yanında yer alan ve ilgililerin istemle-

ri halinde işlerlik kazanan, esas itibariyle, ilişkilerin koparılmadan

sürdürülmesini ve adil bir karardan ziyade, her iki tarafı da tatmin

edici bir çözüme ulaşılmasını hedefleyen yöntemler bütünü konu-

mundadır. Bir başka ifadeyle, alternatif uyuşmazlık çözümleri, dev-

lete ait yargı yetkisinin mutlak egemenliğine halel getirmeden işler-

lik kazanan ve uygulama alanı bulan ek yöntemler bütünü olarak

nitelendirilebilir.”

Yukarıya alıntılanan tanım ve yaklaşımların ötesinde, konuyu de-

ğerlendiren bilumum akademik yorumların tümünün, arabuluculuğu

“hukuksal uyuşmazlıklarda alternatif çözüm yöntemi” olarak tanım-

ladığını rahatlıkla söyleyebiliriz. Nitekim tarafımızca, incelenen on-

larca yorum içinde aksi bir tanımlamaya rastlanılamadığını belirtmek

isteriz.

Bu noktada, genel olarak “alternatif” kavramının ve özelde “alter-

natif uyuşmazlık çözüm yolu”nun ne anlama geldiğini irdelememiz

kaçınılmazdır.

Konuya Türkçe dilbilimi açısından baktığımızda “alternatif” kav-

ramı neyi ifade etmektedir? Türk Dil Kurumu Sözlüğü’ne baktığımız-

da, Türkçeye Fransızcadan giren “alternatif” sözcüğünün karşılığını

“seçenek” olarak görmekteyiz. Aynı sözlükte “seçenek” kavramı ise

“birinin yerine seçilebilecek bir başka yol, yöntem, tutum, alternatif,

opsiyon” şeklinde tanımlanmaktadır.

Hukuk doktrininde de alternatif kavramı tartışılmış ve şu tes-

pitlere ulaşılmıştır: Alternatif; “İki şey arasında seçim yapmaya izin

verilmesi (

Fowler/Fowler ve Black’a

göre); mevcut

iki şey içinden biri

seçilerek diğeri reddedilecekse, bu iki durum arasında tercih sunan

bir durum veya bir teklif ya da iki veya daha çok şey arasında bir se-

L. Rosenberg- K. Shawb – P. Gotwald, Zivilprozessrecht, 16. Neuebearbeitete Auf-

lage, München 2004, s. ; Pekcanıtez, s. 15 – Alıntı; Süha Tanrıver Süha, age. s. 152.