dergi 123

Karar İnceleme Ceza Kanunları İle Suç Politikasının Temel İlkeleri Arasındaki İlişkinin ...

layıcı muamele veya cezaya maruz bırakılmama hakkı, dokunulmaz

haklardandır ve hiçbir koşulda (olağanüstü rejimlerde dahi) bu hak-

kın kullanımı durdurulamaz veya askıya alınamaz.

İşkence, insanlık dışı veya aşağılayıcı muameleye veya cezaya ma-

ruz bırakılmama hakkının mutlak niteliğini vurgulamak amacıyla Av-

rupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin (AİHM) Gafgen v Almanya (Gaf-

gen Kararı) kararına da kısaca değinmek yerinde olacaktır.

Gafgen

Kararı’na konu olayda kamu görevlileri, hayatından endişe ettikleri bir

kişiyi bulmak amacıyla şüpheliye işkence tehdidinde bulunmuşlardır.

AİHM Gafgen Kararı’nda, AİHS m.3’te düzenlenen hakkın dokunul-

maz nitelikte bir hak olduğunu ve bu hakkın bir insan hayatı söz ko-

nusu olsa dahi hatta ulusun yaşamını tehdit eden olağan üstü hallerde

bile ihlal edilemeyeceğini belirtmiştir. Dolayısıyla AİHM, anılan ka-

rarda hak ihlaline karar vermiştir. Bu yakın tarihli karar ile işkence ve

kötü muameleye maruz bırakılmama hakkının dokunulmaz niteliği

bilhassa ulusun yaşamı tehlikedeyken bile ihlal edilemeyeceği mah-

keme tarafından vurgulanarak çarpıcı şekilde ortaya konulmuştur.

Günümüz ceza hukuku, temel hak ve hürriyetlerin korunması ile

sosyal barışın ve düzenin korunması amaçlarının birlikte gerçekleştir-

meyi amaçlamaktadır.

Sosyal barışın ve düzenin tesisi bakımından

kanunlarda “suç” olarak kabul edilen haksızlıkların cezalandırılması

zorunludur. Bununla birlikte insan onuruyla bağdaşmayan, suç poli-

tikasının temel ilkelerine uygun olmayan, kişilerin mutlak haklarını

ihlal eden bir cezalandırma; sırf sosyal barış ve düzen sebepleri ile

meşru görülemez. Esasen bu tarz bir cezalandırma yönteminin sosyal

barış ve düzen bakımından yararlı olduğunu söylemek de bir hayli

AİHS, MSHS ve Amerikan İnsan Hakları Sözleşmesinde hangi hakların dokunul-

maz haklar olarak kabul edildiği hususunda bkz.: Gemalmaz, a.g.e., s. 1642.

Anayasa Mahkemesi, AİHM Kararları, (Çevrimiçi),

insan_haklari_mahkemesi/aihm_kararlari/1_GAFGEN-ALMANYA.pdf,

10 Ekim 2014. Kararın ayrıntılı bir analizi ve özellikle hukuka aykırı deliller bağla-

mında tartışılması hakkında Bkz.: Dülger, Murat Volkan: “Avrupa İnsan Hakları

Mahkemesi’nin Gäfgen Kararı Bağlamında Ceza Muhakemesinde İşkence Teh-

didi ile Elde Edilen Delillerin Kullanımı Sorunu”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi

2014 S. 111, 2014, s. 325-410.

AİHM’nin terörizm ve örgütlü suçlulukla mücadele alanlarında dahi işkence veya

insanlık dışı ya da aşağılayıcı muamele veya cezanın mutlak olarak yasak olduğu

hakkındaki içtihatları için bkz.: Gemalmaz, Ulusalüstü İnsan Hakları Hukukunun

Genel Teorisine Giriş, s. 159, dipnot. 266.

Sulhi Dönmezer, Sahir Erman, Nazari ve Tatbiki Ceza Hukuku Genel Kısım Cilt:I,

Yeniden Gözden Geçirilmiş 9. Bası, Filiz Kitabevi İstanbul, , 1985, s. 101-102.