197 / 561
Türk Hukukunda Anayasa Mahkemesi Kararlarının Geriye Yürümezliği Sorunu...
196
dedir.
37
Bu bağlamda Anayasa Mahkemesi birçok kararında “hukuki
güvenlik ilkesi”nin hukuk devletinin unsurlarından biri olduğunu
vurgulamış ve hukuk normlarının öngörülebilir olmasını, bireylerin
tüm işlem ve eylemlerinde devlete güven duyabilmesini, devletin de
yasal düzenlemelerinde bu güven duygusunu zedeleyici yöntemler-
den kaçınmasını hukuk devletinin, zorunlu kıldığını belirtmiştir.
38
Anayasa Mahkemesi’nin de 2007/31 Esas, 2009/109 Karar ve
9.7.2009 tarih sayılı kararında vurguladığı üzere Anayasa’nın 2’nci
maddesinde belirtilen hukuk devleti, eylem ve işlemleri hukuka uy-
gun, insan haklarına dayanan, bu hak ve özgürlükleri koruyup güç-
lendiren, her alanda adil bir hukuk düzeni kurup bunu geliştirerek
sürdüren, Anayasa’ya aykırı durum ve tutumlardan kaçınan, huku-
kun üstün kurallarıyla kendini bağlı sayan, yargı denetimine açık olan
devlettir.
“Hukuk güvenliği ilkesi”, hukuk devletinde uyulması zorunlu
temel ilkelerden birini oluşturmaktadır. Anayasa’da öngörülen temel
hak ve özgürlüklerin kullanılmasının ve insan haklarının yaşama
egemen kılınmasının koşullarından biri olan hukuk güvenliği ilkesi,
hukuk normlarının öngörülebilir olmasını, bireylerin tüm eylem ve
işlemlerinde devlete güven duyabilmesini, devletin de yasal düzenle-
melerde bu güven duygusunu zedeleyici yöntemlerden kaçınmasını
gerekli kılmaktadır.
Evvelce tesis edilmiş bulunan işlemlerin doğurduğu hukuki so-
nuçları ortadan kaldıracak şekilde yasama tasarrufunda bulunulması,
hukuk güvenliği ilkesine aykırılık oluşturmaktadır. Hukuk devletinin
gereği olan hukuk güvenliğini sağlama yükümlülüğü, kural olarak
yasaların geriye yürütülmemesini gerekli kılar. “Yasaların geriye yü-
rümezliği ilkesi” uyarınca yasalar, kamu yararı ve kamu düzeninin
gerektirdiği, kazanılmış hakların korunması, mali haklarda iyileştir-
me gibi kimi ayrıksı durumlar dışında ilke olarak yürürlük tarihlerin-
den sonraki olay, işlem ve eylemlere uygulanmak üzere çıkarılırlar.
37
Yücel Oğurlu,: İdare Hukukunda Kazanılmış Haklara Saygı ve Haklı Beklentiler
Sorunu, Ankara 2003, s. 39; Mehmet Altundiş, “Hukuki Güvenlik İlkesi”,
Yasama
Dergisi
, S. 10, Eylül-Ekim-Kasım-Aralık 2008, s. 61.
38
AYM, 2006/64 E., 2006/54 K., 04.05.2006 T; Altındiş, s. 61.