202 / 561
TBB Dergisi 2016 (124)
Mustafa BABAYİĞİT
201
açılan davayı etkilemeyeceği anlaşılmaktadır.
48
Ancak Anayasa’nın bu
hükmünün lafzi yorumu yapılırsa, Anayasa Mahkemesi’nin iptal ka-
rarı sadece Anayasa Mahkemesi’ne itiraz başvurusu yapılan davayı et-
kileyecek, ilgili kanunun uygulaması niteliğindeki işlemlere karşı açı-
lan fakat Anayasa’ya aykırılık iddiasının ileri sürülmediği davalarda
uygulanamayacağı gibi hakkaniyete aykırı bir sonuç ortaya çıkacaktır.
Ancak Danıştay 8. Dairesi, vermiş olduğu 17.09.1968 tarih, 1967/153
esas ve 1968/2783 karar sayılı kararla bu sakıncayı gidermiş ve itiraz
yolu sonunda verilen Anayasa Mahkemesi kararının, Anayasa’ya ay-
kırılık iddiası ileri sürülmeyen ancak iptal kararının verildiği tarih-
te derdest olan davalara da sirayet edeceğini vurgulamıştır.
49
Ayrıca
Anayasa Mahkemesi’nin iptal kararı, iptal için başvuran mahkemenin
kararının kesinleşmesinden sonra infaz aşamasında gelirse mahke-
meleri bağlayan iptal kararlarının icra organlarını bağlamayacağı dü-
şünülemeyeceğinden iptal kararlarını infaz aşamasında da uygulan-
ması gerekir.
50
Aslında Anayasa Mahkemesi kararları geriye yürümeyecekse
somut norm denetimine başvurunun bir anlamı olmayacaktır. Zira
somut norm denetiminde, iptal kararı, durdurulan dava bakımından
geriye yürümektedir.
51
Özellikle somut norm denetiminde iptal ka-
rarlarının geriye yürümemesi demek davanın geri bırakılmasının da
abesle iştigal niteliğinde anlamsız bir uygulama olduğu sonucu ortaya
çıkmaktadır. Bu aynı zamanda kanun koyucuya böyle bir mantıksızlı-
ğında izafe edilmesi anlamına gelecektir
52
.
Öğretide, Anayasa Mahkemesi’nin iptal kararlarının somut olayın
niteliğine göre geriye yürüyebileceği dile getirilmektedir.
53
Aslında
burada Anayasa Mahkemesi kararlarının geçmişe yürümemesinin
gerekçesi olarak gösterilen, hukuki güvenlik ve istikrar, adalet, kamu
düzeni ve kamu yararı gibi temel kavramlar burada geçmişe yürür-
lüğün de gerekçesi olarak değerlendirilebilir. Geçmişe yürümezliğin
diğer gerekçesi “kazanılmış hak” kavramı gösterilmekle birlikte, iptal
48
Aliefendioğlu, s. 6.
49
Altındağ, s. 777-778; Kuzu, s. 216.
50
Bilge, s. 364.
51
Kıratlı, s. 180; Cansel, s. 94.
52
Bilge, s. 363.
53
Yıldırım, s. 73.