Dergi(124)

TBB Dergisi 2016 (124)

Mustafa BABAYİĞİT

203

yürürlükte olduğundan mahkemenin yâda hâkiminin bu kanuna

göre işlem yapması gerekir. Ancak iptal kararına konu olan kanun

hükmüne göre işlem yapılması hak ihlaline yol açacak ise mahkeme-

nin bu iptal kararının yürürlüğe girmesini beklemesi yerinde olacak-

tır.

Bu yöntem Anayasa Mahkemesi kararlarının geriye yürümemesi

nedeniyle ortaya çıkacak hak ihlallerinin giderilmesi bakımından fiili

bir çözüm olarak değerlendirilebilir. Bu durum Anayasa’nın 138’inci

maddesi gereğince mahkeme ve hâkimlerin Anayasa’ya uygun karar

verme yetkisi kapsamında da değerlendirilebilir.

Burada Anayasa yargısının temel işlevi ve varlık sebebi günde-

me gelmektedir. Anayasa Mahkemesi’nin anayasal uygunluk dene-

tim yapması ve bunun neticesinde verilmiş olan iptal kararının işlev-

sel olarak uygulanması demokrasinin ve temel hakların gelişimine

önemli bir katkıdır. Çünkü demokrasi sadece iktidarın oyunun kural-

larına göre el değiştirmesi değil, aksine iktidarın kullanımına ilişkin-

dir. Bundan dolayı temel hakların güçlenmesi ve korunmasına katkı

sağlayan etkin bir anayasal denetim demokrasinin de gelişimine katkı

sağlayacaktır.

Bu katkının en önemli neticesi her bir erk kendi gücü

ve iktidarını demokratik sınırları esas alarak kullanacaktır.

cc. Soyut Norm Denetimi Bakımından

Soyut norm denetiminin etkin olarak kullanılabilmesi ve soyut

norm denetimi sonucu verilen iptal kararlarının etkin uygulanması,

anayasaya aykırı olduğu için iptal edilen bir yasaya göre yapılan iş-

lemlerin hukuk âleminde hukuki sonuçlar doğurmasını önlemesi ba-

kımından, Türk Anayasa Yargısı bakımından önleyici bir anayasal de-

netimin getirilmesi gerekmektedir. Bu konuda Fransa örneği önemli

bir düzenlemedir. Anayasaya aykırı olan bir iptal kararını sırf kazanıl-

mış hakların korunması ve hukuki güvenlik ve istikrarın sağlanması

adına hukuk âleminde sonuçlar doğurmasının hak, nesafet, eşitlik ve

adalet ilkelerine verdiği zarar dikkate alındığında bu şekilde bir uygu-

lamanın getirilmesi kaçınılmaz olmaktadır. Fransa örneğindeki gibi

Azrak, s. 165; Yıldırım, s. 70-71.

Yıldırım, s. 71.

Erdoğan Teziç, “Kanunların Anayasaya Uygunluğunun Esas Açısından Deneti-

mi”, Anayasa Yargısı, S. 2, Y. 1985, s. 23.