206 / 561
TBB Dergisi 2016 (124)
Mustafa BABAYİĞİT
205
Mahkemesine de ihtiyaç kalmayacağı, zira yokluğu bütün mahkeme-
lerin bir kararla saptamalarının mümkün olduğu, bir hükümsüzlük
hali olduğu dile getirilmektedir.
61
dd. Anayasa’nın Varlık Nedeni Bakımından
Anayasa Mahkemelerinin yasama organlarını yapılan yasaların
anayasalara uygunluğunun denetiminde yetersiz kalmaları nedeniy-
le öngörülmüş bir yargısal denetim olduğu değerlendirildiğinde,
62
bu
denetimin gerçek amacına uygun olarak kullanılabilmesi gerekir. Bu
aslında anayasa yargısının varlık nedenini de oluşturmaktadır.
Anayasa yargısı, bir devlet sistemi içinde anayasanın en üstün
hukuk kuralı olduğunu sağlamanın yolu olarak kabul edildiğinden
dolayı “Anayasa’nın üstünlüğünün müeyyidesini sağlamak” anayasa
yargısının asıl amacıdır ve anayasa yargısı meşruluğunu anayasanın
üstünlüğü prensibini gerçekleştirmekten almaktadır.
63
Bütün sayılan
bu sebepler nedeniyle, Anayasa Mahkemesi’nin varlığı ve faaliyetle-
ri, devlet sisteminin demokratikleşmesinin, insan haklarının korun-
masının ve hukukun üstünlüğünün temin edilmesinin vazgeçilmez
mekanizmalarından biri olarak kabul edilir.
64
Bu şekilde demokratik
bir sistemin varlığı için getirilmiş olan yargısal denetim mekanizması
olan Anayasa Mahkemesi’nin vermiş olduğu iptal kararlarının geriye
yürümemesi bu fonksiyon ve varlık sebebinden uzaklaşması sonucu-
nu fiili ve zımni olarak ortaya çıkarmaktadır.
Anayasa Mahkemesi’nin 21.10.1993 tarih ve 1993/33 esas ve
1993/40-2 karar sayılı kararında “…Gerçekten bir yandan iptal kararla-
rının gerekçeleri yazılmadan açıklanamaması ve geriye yürümemesi,
öbür yandan da Anayasa Mahkemesi’ne uygulamayı durdurma yet-
kisinin bulunmadığını savunmak, önemli konularda kararların kimi
zaman sonuçsuz kalmasına neden olmaktadır. Ayrıca, yasama organı-
61
Azrak, s. 156.
62
Cansel, s. 87.
63
Gözler, s. 864; Yolcu, s. 11.
64
Fikret Babayev, “Anayasa Mahkemesi’nin 45. Kuruluş Yıldönümü Nedeniyle
Düzenlenen Sempozyumda Yapılan Konuşma Metni”, Anayasa Yargısı 24,
Ankara 2007, s. 40.