Dergi(124)

Bir Ceza Muhakemesi Hukuku İşlemi Olarak Adli Arama...

260

tedbirine başvurmak mümkündür. Suç işlediğinden şüphelenilmeyen

bir kişi hakkında arama yapılması CMK m. 117’de kabul edilmiştir.

Bu kapsamda CMK m. 117/1, şüphelinin veya sanığın yakalanabilme-

si veya suç delillerinin elde edilebilmesi amacıyla, diğer bir kişinin de

üstü, eşyası, konutu, işyeri veya ona ait diğer yerlerin aranabileceğini

hüküm altına almıştır. Ancak üçüncü kişiler hakkında uygulanabi-

lecek arama için gerekli olan şüphenin derecesi farklıdır. Suç işleme

şüphesi altında olanlarla karşılaştırıldığında, suç işleme şüphesi al-

tında olmayan bir kişinin aranmasında hissedeceği manevi zarar ve

aşağılanma duygusu daha fazla olacaktır.

Bu doğrultuda CMK’ nın

117/2. maddesi gereğince, diğer kişiler hakkında aramanın yapılması,

aranılan kişinin veya suçun delillerinin belirtilen yerlerde bulundu-

ğunun kabul edilebilmesine olanak sağlayan olayların varlığına bağ-

lıdır. Şüpheli ve sanık dışındaki suç işlediğinden şüphelenilmeyen bir

kişi hakkında arama yapılabilmesi için makul şüphe yeterli değildir,

makul şüpheden daha yoğun bir şüphenin varlığı gerekmekte olup

bunu kuvvetli şüphe düzeyinde bir ihtimal olarak da değerlendirmek

gerekmez.

CMK m. 117/2’deki olay tabiri; delil olarak anlaşılmalı ve

şüpheli veya sanık dışındaki kişilerin veya onlara ait şeylerin arana-

bilmesi için şüpheli veya sanığın yakalanabileceğini veya suç delil-

lerinin elde edilebileceğini gösteren yeterli somut bulgular, belirtiler

bulunmalıdır.

Ancak CMK m. 117/3 uyarınca şüphelinin veya sanığın bulun-

duğu yerler ile izlendiği sırada girdiği yerler hakkında bu kısıtlama

geçerli değildir. Bu kapsamda kişinin yakalandığı yerlerde herhangi

bir şüphe derecesine gerek olmaksızın arama yapılabilecektir. Kişinin

yakalandığı yere yakın yerlerde suç eşyası ve dolayısıyla delil bulun-

ması olasılığı yüksek olduğundan bu durumlarda arama yapılması

için hayat tecrübesine dayanan makul şüphenin varlığından söz edi-

lebilecektir. Örneğin, suçüstü hali söz konusu olduğunda yapılan sı-

cak takipte, şüphelinin üçüncü bir kişinin konutuna girmesi veya suç

M. Bedri Eryılmaz, Türk ve İngiliz Hukukunda ve Uygulamasında Durdurma ve

Arama, Seçkin Yayınevi, Ankara, 2003, s. 147.

Murat Önok, “Adli-İdari Arama ve Uygulamadaki Sorunlar”, Ceza Muhakemesi

Hukukunda Güncel Konular, Ed. Nur Centel, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul,

2015, s. 272.

Toroslu-Feyzioğlu, s. 244.; Aynı yönde bkz. Keskin Kiziroğlu, s.150.; Özbek ve

Diğerleri, s. 361.