262 / 561
TBB Dergisi 2016 (124)
Yeşim YILMAZ
261
aletini veya başkaca delili üçüncü bir kişinin konutunun içine atması
durumunda buralarda da arama yapılabilecektir.
43
2. Arama Kararı veya Gecikmesinde Sakınca Bulunan Hallerde
Kanunla Yetkili Kılınmış Merciin Yazılı Emri Bulunması
a. Hâkim Kararı ve Yetkili Kılınmış Merciin Yazılı Emri
Aramanın yapılabilmesi için hâkim kararı veya yetkili merciin
yazılı emrinin bulunması anayasal güvence altındadır. 2001 değişik-
likleri ile Anayasa’nın 20. ve 21. maddelerine
44
sadece hâkim kararı ve
gecikmesinde sakınca bulunan hallerde yetkili merciin
yazılı emri
ile
arama yapılabileceğine ilişkin hükümgetirilmiştir. Anayasa hükmü ile
uyumlu şekilde ve 1412 sayılı Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu’ndan
(m.97/1)
45
farklı olarak, 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’na göre
(m.119/1), hâkim kararı üzerine veya gecikmesinde sakınca bulunan
hallerde Cumhuriyet savcısının
yazılı emri
ve Cumhuriyet savcısına
ulaşılamadığı hallerde kolluk amirinin
yazılı emri
ile kolluk görevli-
leri arama yapabilirler.
46
43
Öztürk-Erdem, s. 590.
44
20. maddenin değişiklikten önceki hali:
“Herkes, özel hayatına ve aile hayatına saygı gösterilmesini isteme hakkına sahip-
tir. Özel hayatın ve aile hayatının gizliliğine dokunulamaz. Adli soruşturma ve
kovuşturmanın gerektirdiği istisnalar saklıdır.
Kanunun açıkça gösterdiği hallerde, usulüne göre verilmiş hâkim kararı olma-
dıkça, gecikmesinde sakınca bulunan hallerde de kanunla yetkili kılınan merciin
emri bulunmadıkça, kimsenin üstü, özel kağıtları ve eşyası aranamaz ve bunlara
el konulamaz.”
21. maddenin değişiklikten önceki hali:
“Kimsenin konutuna dokunulamaz. Kanunun açıkça gösterdiği hallerde, usulü-
ne göre verilmiş hâkim kararı olmadıkça, gecikmesinde sakınca bulunan hallerde
de kanunla yetkili kılınan merciin emri bulunmadıkça, kimsenin konutuna girile-
mez, arama yapılamaz ve buradaki eşyaya el konulamaz.” Bkz. Necmi Yüzbaşıoğ-
lu, Anayasa Hukukunun Temel Metinleri, Beta Yayınevi, 8. Baskı, İstanbul, 2012,
s. 138 dn. 9-10.
45
Arama Kararı Salahiyeti madde 97 “Aramaya karar vermek salahiyeti hâkimindir.
Ancak tehirinde mazarrat umulan hallerde Cumhuriyet Müddeiumumileri ve
müddeiumumilerin muavini sıfatiyle emirlerini icraya memur olan zabıta me-
murları arama yapabilirler.”
46
Gecikmesinde sakınca bulunan hallerde dahi kanunla yetkili kılınmış merciin ya-
zılı emrinin aranması kolluğun yetkilerini kısmen daralttığından çeşitli açılardan
eleştirilmiştir. Kolluk amirlerine de ulaşmak her zaman mümkün olmadığından
acele hallerde bile arama için kolluk amirinin yazılı emrinin aranmasının hizme-
tin yerine getirilmesini aksatacağı ileri sürülmüştür. Bkz. Doğan Soyaslan, Ceza
Muhakemesi Hukuku, Yetkin Yayınevi, 5. Baskı, Ankara, 2014, s. 309. Ayrıca her