444 / 561
TBB Dergisi 2016 (124)
Hakan ALBAYRAK / Serkan AĞAR
443
ilişkin nispi nitelikte kanundan doğan şahsi bir hakka dayanır.
42
6183
sayılı Kanunun 24. maddesinde “açılır” şeklinde bir ifade bulundu-
ğundan, aynı kanunun 27 ilâ 30. maddelerinde belirtilen tasarrufların
hükümsüz sayılması için aranan şartların varlığının tespit edilmesi
durumunda amme alacaklısı idare, tasarrufun iptali davasının açmak
zorundadır. Eş anlatımla, bu konuda alacaklı amme idaresinin takdir
yetkisi veya seçimlik hakkı yoktur.
43
İptal davası; alacaklı amme idare-
sine alacağını tahsil imkânı sağlayan nispi nitelikte kanundan doğan
şahsi davalardır.
44
Kamu icra hukukunda amme alacağının eksiksiz olarak tahsilini
sağlama amacıyla kabul edilmiş olan tasarrufun iptali davası, amme
borçlusu tarafından yapılan ve muvazaalı sözleşmelerden farklı olarak
hukuken geçerli, fakat kanunda belirtilen niteliklere sahip olan tasar-
ruftan/işlemden yararlanan kişiler arasında geçerli olan (sahte olma-
yan) işlemlere karşı açılır.
45
Tasarrufun iptali davasının amacı, borç-
lunun mal kaçırmaya yönelik olarak yapmış olduğu hukuki işlemleri
davacı amme alacaklısı bakımından hükümsüz sayarak, borçlunun ip-
tali istenen işlemler aracılığıyla malvarlığından çıkarmış olduğu mal-
lar üzerinden cebren takip yoluyla amme alacağının tahsiline imkân
sağlanmasıdır.
46
Alacaklı amme idaresinin dava açmadan bu gibi ta-
sarrufları hükümsüz sayarak cebren tahsil işlemleri yapması (örneğin
amme borçlusunun taşınmazını devrettiği üçüncü kişinin malını hac-
zetmesi) mümkün olmayıp, bu durum fonksiyon gaspı teşkil eder.
47
Tasarrufun iptali davası açılabilmesi, amme borçlusu tarafından
yapılan tasarrufun hükümsüz sayılabilmesi için 6183 sayılı Kanun’un
27 ilâ 30. maddelerinde aranılan şartların varlığına bağlı olup, bu şart-
ların somut olayda tahakkuk ettiğini ispat külfeti davayı açan alacaklı
amme idaresindedir.
48
Yapılan takipte, amme borçlusunun, tasarrufun
iptali davasına konu olabilecek tasarrufları dışında kalmış malvarlı-
42
Özdemir, M.: Vergi İcra Hukuku. İstanbul 2014, s. 124; Tombaloğlu, M. L.: Amme
Alacağının Takip ve Tahsil Usulü. Ankara 2011, s. 300.
43
Candan, T.: Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun. Ankara 2007, s.
153.
44
Seri: A, Sıra No: 1, Tahsilat Genel Tebliği, İkinci Bölüm, VI, RG, 29.06.2008, 26921.
45
Karakoç, Kamu İcra Hukukunda Tasarrufun İptali Davası, s. 378.
46
Karakoç, Genel Vergi Hukuku, s. 658.
47
Candan, s. 152
48
Candan, s. 154