Dergi(124)

TBB Dergisi 2016 (124)

Hakan ALBAYRAK / Serkan AĞAR

451

Tasarrufun iptali davalarında Yargıtay içtihadıyla, kanunda sayı-

lan aciz belgesi şartının yanında birtakım özel şartlar da öngörülmüş-

tür. Bu şartlar bir kararda şu şekilde belirtilmiştir; “

Dava,

İİK’nun

277.

ve devamı maddelerine dayanılarak açılmış tasarrufun iptali istemine ilişkin-

dir. Bu tür davaların dinlenebilmesi için davacının davalı borçluda gerçek bir

alacağının bulunması, borçlu hakkında yapılan bir icra takibinin kesinleşmiş

olması, iptal konusu tasarrufun borcun doğumundan sonra yapılmış olması

ve borçlu hakkında alınmış bir aciz belgesinin bulunması gerekli olup bu şart-

ların varlığı mahkemece re’sen değerlendirilmelidir

.”

Yargıtay, tasarrufun

iptali davalarında, aciz belgesinin yanında bir takım özel dava şartları

öngörmüş ve söz konusu şartların somut olayda aranması gerektiğini

de kararlarında ısrarla vurgulamıştır. Aciz belgesinin dışındaki diğer

şartlar, İİK’da belirtilen şartlar değildir. Yargıtay tarafından benim-

senen bu şartların niteliğinin ne olduğu bir sorun alanıdır. Kararda

açıkça “dava şartı” denilmemiş, onun yerine “hâkim tarafından resen

dikkate alınır.” ifadesi tercih edilmiştir. Bu ifade tarzı, özellikle sayılan

durumların kanunda açıkça dava şartı olduğu belirtilen aciz belgesi

kavramı ile birlikte değerlendirilmesi ve hâkim tarafından resen ince-

lenecek olması, aciz belgesi dışında sayılan diğer şartların da Yargıtay

tarafından dava şartı olarak anlaşıldığına işarettir. Bir hususun dava

şartı olarak kabul edilmesinin önemi, dava şartının yokluğu duru-

munda davanın esasına girilmeden usulden reddedilecek olmasıdır.

Usulden reddedilen dava ise, dava şartlarındaki eksikliğin tamamlan-

ması halinde yeniden açılabilir. Davanın esastan reddedilmesi halinde

ise, dava maddi hukuk tarafından öngörülen esas hakkın mevcut ol-

madığı anlamına gelir ve böyle bir dava bir daha açılamaz.

6183 sayılı Kanun’a göre açılan tasarrufun iptali davaları,

Yargıtay’ın İİK’ya yönelik olarak ortaya koymuş olduğu özel dava şart-

ları bakımından değerlendirilmeye çalışılacaktır. Genel icra hukukuna

göre açılan tasarrufun iptali davalarında Yargıtay kararlarında belir-

tilen şartlar şunlardır; 1- Geçerli aciz belgesinin olması, 2- Davacının,

davalı borçluda gerçek bir alacağının bulunması, 3- Kesinleşmiş bir

icra takibinin olması, 4- İptal konusu tasarrufun borcun doğumun-

dan sonra yapılmış olması. Belirtilen şartlar genel icra hukukuna göre

Yarg. 17. HD, 20.05.2009, 2951/3395, nak.: Güneren, A.: İcra ve İflas Hukukunda

İstihkak ve Tasarrufun İptali Davaları, Ankara 2012, s. 375.