457 / 561
Tasarrufun İptali Davalarının Kamu İcra Hukuku ve Genel İcra Hukuku Çerçevesinde Özel...
456
rilmesi gereklidir. Aciz fişinin düzenlenmesi borçlunun aciz halinde
olduğunun tespiti niteliğindedir.
86
6183 sayılı Kanunda İİK’ya benzer
şekilde aciz belgesi düzenlenmiş, ancak İİK’dan farklı olarak bu aciz
fişinin tasarrufun iptali davaları için bir ön şart olması düzenlenme-
miştir. Yapılan tasarruflar, şayet 6183 sayılı Kanun’un 27, 28 ve 29. mad-
delerine göre iptal edilecek ise, aciz belgesinin veya buna benzer bir
belgenin aranmasına gerek olduğuna ilişkin 6183 sayılı Kanun’da bir
ibare bulunmaması bilinçli bir tercihtir. Zaten 6183 sayılı Kanun’un
amacı, iptal davasının açılması şartlarını kolaylaştırmaktır. Bu ne-
denle, İİK’dan farklı olarak tasarrufun iptali davasına ilişkin şartları
6183 sayılı Kanun içinde ayrıca düzenleme yoluna gitmiştir. Buna göre
“müddetinde veya hapsen tazyikine rağmen mal beyanında bulun-
mayanlarla, malı bulunmadığını bildiren veyahut beyan ettiği malla-
rın borcuna kifayetsizliği anlaşılanların” yapmış olduğu ivazsız veya
ivazsız sayılan tasarruflar iptale tabi olur (m. 27). Nitekim Yargıtay’ın
bir kararında bu gerekçeye dayanılarak aciz belgesini aramanın ge-
rekmediği belirtilmiştir.
87
Vadesinde borcunu ödememiş olan amme
borçlusunun, süresinde veya hapsen tazyikine rağmen mal beyanın-
da bulunmaması; malı bulunmadığını bildirmesi ya da beyan ettiği
malların borcuna yetmemesi, ödeme güçsüzlüğü (aciz hali) içinde bu-
lunduğunun karinesi olarak kabul edilir.
88
Ayrıca bir aciz fişinin aran-
masına gerek yoktur.
89
Ancak İİK’da alacaklının iptal davası açarken
ibraz etmek zorunda olduğu aciz belgesi kesin ya da geçici olabilir.
Bu anlamda İİK’da kesin aciz vesikası ve geçici aciz vesikası ayrımı
vardır. Kesin aciz belgesi icra takibi sonunda verilir (m. 143). İcra ta-
kibi sonunda verilen kesin aciz belgesinden (m. 143) başka, borçlunun
haczedilebilir hiçbir malının bulunmadığını tespit eden haciz tuta-
nağı da kesin aciz belgesi hükmündedir (m. 105, I) ve alacaklı, böyle
86
Candan, s. 418.
87
“Dava 6183 sayılı Yasa’nın 24 vd. maddelerine dayanılarak açılan tasarrufun iptali
istemine ilişkindir. Aynı Yasanın 27, 28 ve 29. maddeleri uyarınca amme alacağını
ödememiş borçlulardan mal beyanında bulunmayan, malı bulunmadığını beyan
eden veya beyan ettiği malın borcuna kifayet etmediği anlaşılan borçluların yap-
tığı bağışlamalarla ivazsız tasarrufların hükümsüz olduğu belirtilmiş olup, mah-
kemece bu durumda anılan maddelerdeki iptal koşullarının oluşup oluşmadığı
araştırılarak sonucuna uygun şekilde hüküm tesisi gerekirken borçlu hakkında
düzenlenmiş aciz belgesi bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddi isabetsiz oldu-
ğu gibi…”, Yarg. 15. HD, 29.11.2004, 4059/6073, Kazancı İçtihat Programı.
88
Karakoç, Kamu İcra Hukukunda Tasarrufun İptali Davası, s. 383.
89
Karakoç, Kamu İcra Hukukunda Tasarrufun İptali Davası, s. 387.