465 / 561
Tasarrufun İptali Davalarının Kamu İcra Hukuku ve Genel İcra Hukuku Çerçevesinde Özel...
464
Amme alacağının kesinleşmesi kavramına biraz daha yakından
bakmak gerekir. Devletin vergi alması birbirini izleyen birden fazla
işlemin yapılması ile gerçekleşir.
116
Vergilendirme işlemleri tarh, tebliğ,
tahakkuk ve tahsil olmak üzere dört aşamadan oluşur. Bu aşamalar
VUK ve 6183 sayılı Kanun’da ayrıntılı olarak açıklanmış olup, vergilen-
dirme süreci bu çerçevede gerçekleşir.
117
Vergilendirme sürecinde ön-
celikle vergiyi doğuran olayın meydana gelmesi gerekir.
118
Vergiyi do-
ğuran olay çeşitli şekillerde ortaya çıkar. Bir olay, bir durum, bir eylem
olabileceği gibi bir sözleşme, bir üretim veya bir tüketim de olabilir.
119
Vergiyi doğuran olayla başlayan vergilendirme süreci verginin tahsili
ile sona erer. Vergilendirme sürecinde bir önceki işlem bir sonraki işle-
min sebebini oluşturur. Vergiyi doğuran olayın meydana gelmesinden
sonra borcun miktar olarak ortaya çıkarılması ve devamla tahsiline
geçecek sürecin başlatılması gerekir.
120
Tarh işlemi ile vergi borcu mik-
tar olarak belirlenir.
121
Tarh işlemi mükellef açısından yükümlendirici
bir idari işlemdir. Tarh işlemi ile birlikte mükellefin vergi borcu netle-
şir ve ödeyeceği miktar belirlenir, kişi bu miktarı ödeme hususunda
yükümlü hale gelir.
122
Vergilendirme sürecinin tarhtan sonra gelen
aşaması tebliğdir (VUK m. 21). Tebliğ aşaması tarh edilen verginin yazı
ile mükellefe bildirilmesinden ibarettir. Bir idari işlem niteliğinde olan
tarh işlemi başlı başına bir hüküm ifade etmez, hüküm ifade etmesi
için mükellefe ya da vergi ödeyicisine duyurulması lazımdır.
123
Tebliğ
aşamasından sonra ise tahakkuk aşaması gelir. Verginin tahakkuku,
tarh ve tebliğ edilen verginin ödenmesi gereken bir safhaya gelmesi-
dir (VUK m. 22). Vergiyi doğuran olay, verginin tarh ve tebliği başlı
başına vergiyi ödenmesi gerekli bir borç durumuna getirmeye yeterli
olmayıp, ancak tahakkuk aşamasında vergi, ödenmesi talep edilebilen
116
Şenyüz/Yüce/Gerçek, Vergi Hukuku (Genel Hükümler), 2013, s. 157.
117
Eren, H. / Şişman, G.: İdari İşlem Açısından Vergilendirme Sürecine Bakış, Prof.
Dr. Mualla Öncel’e Armağan (s. 747-813), Ankara 2009, s. 779.
118
VUK m. 19: “Vergi alacağı, vergi kanunlarının vergiyi bağladıkları olayın vukuu
veya hukuki durumun tekemmülü ile doğar. Vergi alacağı mükellef bakımından
vergi borcunu teşkil eder.”
119
Eren / Şişman, s. 780.
120
VUK m. 20 de “Verginin tarhı, vergi alacağının kanunlarda gösterilen matrah ve
nispetler üzerinden vergi dairesi tarafından hesaplanarak bu alacağı miktar itiba-
riyle tespit eden idari muameledir.” şeklinde tanımlanmaktadır.
121
Şenyüz/Yüce/Gerçek, Vergi Hukuku (Genel Hükümler), 2013, s. 161.
122
Eren/Şişman, s. 798.
123
Eren/Şişman, s. 800; Şenyüz/Yüce/Gerçek, Vergi Hukuku (Genel Hükümler),
2013, s. 175.