125

Avrupa Birliği’nin Temel Değerleri Üzerine

330

Avrupa Birliği’nin kültür, din ve dil çeşitliliğine saygı göstereceği ön-

görülmüştür.

5.7. Avrupa Toplumunda Ortak Değerler

ABA’nın 2. maddesinin ilk cümlesinde Avrupa Birliği’nin üzeri-

ne kurulu olduğu değerlere yer verilirken, maddenin 2. cümlesinde

bu değerlerin çoğulculuk, ayrımcılık yapmama, hoşgörü, adalet, da-

yanışma ve kadın-erkek eşitliğinin hâkim olduğu bir toplumda üye

devletler için ortak olduğu ifade edilmiştir. ABA’nın 2. maddesinin

sistematiği dikkate alındığında, ilk cümlede Avrupa Birliği ve üye

devletlerin esas alması gereken değerlere yer verildiği dikkat çekmek-

tedir. Oysa 2. cümlede, çoğulcu, hoşgörülü, adil, dayanışmacı ve eşit-

likçi olup ayrımcılıktan uzak duracaklarının ifade edilmesi suretiyle

Avrupa toplumunu oluşturan üye devlet toplumlarının karakteristik

özellikleri ortaya konmuştur. Bu bağlamda 2. cümle, 1. cümlenin zik-

rettiği değerlerin üye devletlerde ortak olan toplumsal dayanaklarını

ortaya koymak suretiyle ilk cümleyi tamamlamaktadır.

Dolayısıyla,

çoğulculuk, ayrımcılık yapmama, hoşgörü, adalet, dayanışma ve ka-

dın-erkek eşitliği, bağımsız değerler olmaktan ziyade birinci cümlede

yer alan değerlerin dayandığı toplumsal temeller olarak ele alınmış-

tır.

Çoğulculuk ve hoşgörünün demokraside, ayrımcılık yapmama ve

kadın-erkek eşitliğinin eşitlikte, adaletin hukukun üstünlüğünde ve

dayanışmanın insan haklarına saygıda zaten içkin olduğu düşünül-

düğünde de, çoğulculuk, ayrımcılık yapmama, hoşgörü, adalet, daya-

nışma ve kadın-erkek eşitliğinin değer olarak nitelenmemesi gerektiği

sonucuna ulaşılmalıdır. ABA’nın. 2. maddesinin 2. cümlesi, bir bakıma

Avrupa Birliği’nin üzerine kurulu olduğu değerlerin yaşanacağı Avru-

pa toplumunun genel bir çerçevesini ortaya koymaktadır.

2. cümlede ilk cümlede belirtilen değerlerin üye devletlerde ortak

olduğunun öngörülmesinden hareketle, tüm üye devletlerin 1. cümle-

Calliess/Ruffert, EUV Art. 2, N. 29; Frenz, Rechtstheorie 2010, S. 41, s. 417; Sand-

fort, s. 16.

Calliess/Ruffert, EUV Art. 2, N. 29; Frenz, Rechtstheorie 2010, S. 41, s. 416; Gra-

bitz/Hilf/Nettesheim, EUV Art. 2, N. 41. Aksi görüş için bkz. Rudolf Streinz/

Christian Ohler/ Christoph Herrmann, Der Vertrag von Lissabon, 3. Aulage,

München 2010, s. 80.

Sandfort, s. 16; Grabitz/Hilf/Nettesheim, EUV Art. 2, N. 41.