125

Yeni Bir Yetkilendirme (İmtiyaz) Sözleşmeleri Kanunu Yapılmasına Mutlak Bir Gereksinim Vardır

uyuşmazlıklara ilişkin davaları görmenin münhasıran idare mah-

kemelerinin görevlerine dâhil olduğu gerekçeleriyle açıklamıştır. Bu

esastan hareketle Danıştay özellikle 9.12.1994 tarih ve 28.05.1995 tarihli

kararlarında idari sözleşmelerden doğan uyuşmazlıkların çözümünde

idari mahkemeler yerine, bırakınız tahkimi, adli mahkemelerin bile

yetkili olduğunun kararlaştırılamayacağını belirtmiştir.

Bunlardan başka Danıştay, Anayasa’nın 90. maddesine aykırı ola-

rak, Türkiye’nin imzaladığı ikili veya uluslararası enerji veya yatırım

antlaşmalarında öngörülen tahkim kayıtlarını da dikkate almamıştır.

Daha açık bir deyişle, Danıştay, insan haklarına ilişkin uluslararası

antlaşmalar söz konusu olduğunda Anayasa’nın 90. maddesinin son

fıkrasında belirtilen, uluslararası antlaşmaların Anayasa’ya aykırılığı-

nın ileri sürülemeyeceği hükmüne dayalı olarak, onları, Anayasa’ya

aykırı olsa bile iç hukukun bir parçası olduğu, bir iç hukuk metni gibi

uyguladığı halde, uluslararası antlaşmalarda imtiyaz sözleşmeleri ba-

kımından öngörülen tahkim kayıtlarını Anayasa’nın 155. maddesine

aykırı olarak görmüştür. Bu bağlamda Danıştay örneğin, Türkiye’nin

taraf olduğu usulüne uygun olarak yürürlüğe sokulmuş antlaşmalar

bulunmasına karşın, 3096 sayılı Kanun’a göre yapılan sözleşmeleri im-

tiyaz sözleşmeleri olarak kabul etmiş ve uluslararası antlaşmaya da-

yansa bile yapılan imtiyaz sözleşmelerinde öngörülen tahkim kayıtla-

rını Anayasa’nın 155. maddesine aykırı görerek iptal etmiş ve yapılan

itirazları dikkate almamıştır.

Anayasa Mahkemesi ve Danıştay’ın imtiyaz sözleşmelerinde tah-

kim usulüne yönelik söz konusu olumsuz tutumları üzerine yabancı

Fazla bilgi için bkz. T. Kalpsüz, Türkiye’de Milletlerarası Tahkim, Banka ve Tica-

ret Hukuku Araştırma Enstitüsü, Ankara 2007, s. 7-8. Danıştay bunlardan başka,

Bazı Yatırım ve Hizmetlerin Yap-İşlet-Devret Modeli Çerçevesinde Yaptırılması

Hakkında 3996 sayılı Kanunun Uygulama Usul ve Esaslarına İlişkin Karar çer-

çevesinde “uygulama sözleşmelerinde tarafların ihtilafların Türk hukukuna göre

ve Türkiye’de tahkim yoluyla çözümlenebileceğini” kararlaştırabileceklerini ön-

gören hüküm ile Elektrik Enerjisi Üretim Tesislerinin Kurulması ve İşletilmesi

Hakkında Bakanlar Kurulu Kararında yer alan “TEAŞ ve üretim şirketi arasında-

ki sözleşmenin uygulanmasından doğan ihtilaflarda Türk mahkemeleri, Türkiye

Cumhuriyeti tarafından tanınmış bulunan uluslararası mahkemeler ve tahkim

kuruluşları yetkilidir.” hükmü hakkında yürütmenin durdurulması kararları ver-

miştir. Bkz. Gözler, s. 242 ve dn. 926-927.

M. Günday, Uluslararası Tahkim Alanında Türkiye’de Gerçekleştirilen Yasal Dü-

zenlemeler, Ekonomik İstikrar, Büyüme ve Yabancı Sermaye, TCMB Yayını, An-

kara 2001, s. 199.