Sayi126

TBB Dergisi 2016 (126)

Recep DOĞAN

145

“namus” kavramının cezanın arttırılmasına neden olan nitelikli hal

olarak düzenlenmesi halinde, “namusu” hedef alan cinsel saldırıya

karşı konulması sırasında işlenen öldürme suçlarının, haksız tahrikten

yararlanamaması şeklinde bir çelişki doğacaktır.

Dördüncüsü, Genel Kurul’a göre, töre saikinin uygulandığı her

yerde toplumsal olarak kabul görmeyen onaylanmayan ve hukuksal

olarak korunması mümkün olmayan bir saik olmalıdır. Dolayısıyla,

töre her zaman için “kötüye” tekabül eden bir düşünce biçimidir.

Şimdi bu düşünce ve gerekçeleri değerlendirmeye çalışalım.

Genel Kurul’un iddiasının aksine “namus” ve “töre” kavramları

arasında bir karşılaştırma yapıldığında, öğretide var olan eserler dik-

kate alınacak olursa “namus” kavramı “töre” kavramına göre daha

belirgin ve kapsamı daha fazla belirlenebilir bir kavramdır. Nitekim,

5237 sayılı TCK’ nun yürürlüğe girdiği 2005 yılından çok daha önce-

ki yıllarda yapılmış, namus (

honour

) ve namus cinayeti (

honour killing

)

kavramlarına ilişkin çok sayıda, detaylı antropolojik ve sosyolojik ça-

lışmalara rastlamak mümkündür.

Oysa töre cinayetlerini

konu alan

2005 yılı öncesinde yapılmış çok az çalışma vardır. Dolayısıyla, namus

ve töre kavramları arasında içeriğe göre bir tercih yapılacaksa veya

içeriğinin belirlenmesindeki güçlük gerekçe gösterilecek ise, hakkında

daha çok veri ve araştırma bulunan ve içeriği daha kolay tespit edilebi-

len “namus” kavramı, kanuni düzenleme sırasında tercih edilmeli idi.

İkincisi, “töre”, “bir toplulukta benimsenmiş, yerleşmiş davranış

ve yaşama biçimlerini ifade ediyorsa”, bir değer olarak toplumca ka-

bul ediliyor ve onanıyor demektir. Toplumca onandığı gerekçesi ile bir

yanda “namus” kavramına hukuksal değer atıf edip hukuken koruma

sağlanırken, “töre” kavramının hukuksal kabul ve koruma görmeye-

ceğini iddia etmek bir çelişkidir. Dahası, “namus” ve “töre” tanımla-

rının da birbirine benzer olduğu bizzat Genel Kurul tarafından kabul

John George Peristiany, Honour and Shame, The Values of Mediterranean So-

ciety, Weidenfeld and Nicolson, London, 1966; John George Peristiany & Julian

A. Pitt-Rivers (Eds.), Honor and Grace in Anthropology, Cambridge University

Press, Cambridge, 1992. Namus kavramına ilişkin ayrıntılı literatür taraması için

bkz. Doğan 2014a.

Töre cinayetleri İngilizceye “murders committed in the name of customs”, “custo-

mary killing”, “murders committed in the name of mores” şeklinde çevrilmekte-

dir.