Sayi126

Düzenleyici İşlemin Konusunun Gayrımeşru Olması

186

Mevzuat belirleme tekniği açısından, idarenin yasayla kendisine

verilmiş olan görevleri

“idari metinlerle düzenlerken”

, bir başka ifa-

deyle yasanın uygulanmasını sağlamak amacıyla yönetmelikler ihdas

ederken; bu görevlerin gerektirdiği

teknik detayların belirlenmesi

noktasında

, takdir hakkına sahip olduğu kabul edilmekle birlikte bu

takdir hakkı keyfiyeti ifade etmemektedir.

Takdir hakkının; kamu

yararı ve düzenine uygun olarak kullanılması gerektiği tartışma-

sızdır. Bilindiği gibi; normlar hiyerarşisinde yasalardan sonra gelen

yönetmelikler bir yasa hükmüne dayalı olarak hazırlanır ve yasa hü-

kümlerine açıklık getirilmesi suretiyle bu yasa hükümlerinin uygula-

maya geçirilmesi amaçlanır. Diğer yandan, normlar hiyerarşisindeki

düzenleme soyuttan somuta doğru kademeli bir sistem içermektedir.

Anılan sistemde bir üst norm bir alt norma oranla daha genel ve soyut

ifadeler taşımakta, bir alt norm ise daha özel ve somut ifadelerle bir üst

lunmamaktadır. 1615 sayılı Gümrük Kanunu’nun Uygulanmasına Dair Gümrük

Yönetmeliğinin 12/H maddesinin (a) alt bendinde, malûl ve sakat kişinin mülki-

yetinde bu yolla muafen ithal edilmiş özel tertibatlı otomobil, minibüs ve moto-

siklet kayıtlı olduğu sürece ve bunların fiili ithal tarihinden itibaren beş yıl geç-

medikçe satılamayacağı ve yeniden aynı şekilde muaf olarak otomobil, minibüs

ve motosiklet ithal edilemeyeceği hükmü yer almış, (b) alt bendinde ise, malûl

ve sakatlar tarafından ithal edilen özel tertibatlı otomobil, minibüs ve motosik-

letlerin fiili ithal tarihinden itibaren 10 yıl geçmemiş ise malûl ve sakat olmayan-

lara gümrük vergileri tahsil edilmeden satışının, hibesinin ve devrinin mümkün

olmayacağı hükme bağlanmıştır. Yönetmeliğin yukarıda yer alan maddelerinin,

yasada öngörülen sınırlamayı yasağa dönüştürmesi nedeniyle ve mülkiyet hak-

kının kullanılmasının ancak yasayla sınırlandırılabileceği Anayasa kuralı karşı-

sında anılan yönetmeliğin dava konusu uyuşmazlıkta uygulanabilmesine olanak

bulunmamaktadır. Bu durumda, yukarıda açıklandığı üzere 1615 sayılı yasada,

sakat ve malûl kişilerce gümrük vergisinden muaf olarak ithal edilen araçların

İcra ve İflas Kanunu hükümlerine göre haczedilip satılamayacağı yönünde bir en-

gel bulunmadığı gibi bu araçların üçüncü kişilere satılamayacağına ilişkin bir ya-

sak da bulunmadığına göre, İcra Müdürlüğünün ve davacının tescile ilişkin iste-

minin reddine ilişkin dava konusu işlemlerde hukuka uyarlık bulunmamaktadır.

Bu itibarla, İdare Mahkemesince; dava konusu işlemlerin iptaline karar verilmesi

gerekirken, aksi yolda verilen kararda hukuki isabet görülmemiştir. Danıştay 10.

Dairesi, 2001/1835 Esas ve 2003/4190 Karar sayılı İlamı.

Anlaşılacağı üzere Danıştay, yönetmelikler ihdas edilirken idarenin, “teknik de-

tayların belirlenmesi noktasında” bir takdir hakkına sahip olduğunu belirterek

takdir yetkisini, adeta düzenleyici işlemin dayanağı olarak kabul etmiştir. Dokt-

rinde düzenleme yetkisi; takdir yetkisinin bir tezahürü, takdir yetkisinin objek-

tifleştirilmesi ihtiyacı olarak da açıklanmıştır. Bknz. Turan Güneş, s. 88-91, Metin

Günday, s. 208, Fatma Didem Sevgili Gençay, s. 401. Yeliz Şanlı Atay, s. 77-78.

Takdir yetkisinin, düzenleme yetkisinin dayanağı olamayacağı hususunda ise

Bknz. Kaya Burak Öztürk, s. 111.