Sayi126

TBB Dergisi 2016 (126)

Mustafa Yaşar DEMİRCİOĞLU

187

normun ne amaçlamak istediğini somut olarak ortaya koymaktadır.

Normlar hiyerarşisi gereği daha alt düzeyde bir genel düzenleyici iş-

lem niteliğindeki kararlarla üst norm olan açık yasa hükmünün gözar-

dı edilmesi mümkün değildir.

Daha alt düzeyde bulunan normların, daha üst düzeyde bulu-

nan normlara aykırı hükümler taşımaması gerekmektedir. Yönetme-

likler, yasaların ve tüzüklerin uygulanmasını sağlamak ve “bunlara

aykırı olmamak” kaydıyla çıkarılabilmektedir.

Üst norma aykırılığı

söz konusu olan alt normun hukuksal dayanağı bulunduğundan söz

edilemez.

Yönetmelik çıkartılmasında normlar hiyerarşisine uygun

davranılması zorunluluğu aynı zamanda hukuki istikrar ve hukuk

güvenliğinin de bir gereğidir. Dayanağı yasaya aykırı olarak, düzenle-

me getiren Yönetmelik, Anayasa’nın 124. maddesine ve normlar hiye-

rarşisine aykırılık anlamına gelecektir.

Normlar hiyerarşisi, her türlü

normun hiyerarşik olarak bir düzen dahilinde sıralanması ve birbirine

bağlı olması anlamına gelmektedir. Bunun doğal sonucu olarak, hi-

yerarşik sıralamada daha altta yer alan bir norm, kendisinden üstte

bulunan norma aykırı hükümler içeremez. Bazı durumlarda, üst norm

niteliğindeki düzenleyici işlemlerde bir olayın veya konunun genel

çerçevesi çizilerek bu konunun ayrıntısının alt normlarla düzenlen-

mesi öngörülebilir. Bu gibi hâllerde, üst normda belirtilen hususlar

hakkında düzenleme yapmaya yetkili idarenin takdir yetkisini üst

normda çizilen sınırlar aşılarak kullanıp kullanmadığının hukuki de-

netiminin yapılacağı tabiidir.

İdarelerin yasa kurallarını uygulama ve bu kapsamda idari dü-

zenleme yapma yetkisi ise yasama organının çizdiği sınırlar içinde ve

“üst hukuk normlarına aykırı olmamak” kayıt ve şartına bağlı olarak

gerçekleşebilir. Normlar hiyerarşisinde yasalardan sonra gelen yönet-

melikler bir yasa hükmüne dayalı olarak hazırlanır ve yasa hükümle-

rine açıklık getirilmesi suretiyle bu yasa hükümlerinin uygulamaya

Danıştay 8. Dairesi 2009/1009 Esas., 2011/1747 Karar sayılı İlamı.

Danıştay 1. Dairesi 1995/31 Esas, 1995/45 Karar sayılı İlamı.

Turgut Tan, s. 78., İsmet Giritli/Pertev Bilgen/Tayfun Akgüner/Kahraman Berk,

s. 230., Ender Ethem Atay, s. 64., Onur Karahanoğulları, s. 181. Ergun Özbudun, s.

258.

Danıştay 5. Dairesi 1992/5646 Esas., 1993/4721 Karar sayılı İlamı.

Danıştay 10. Dairesi 2006/5393 Esas., 2009/10123 Karar sayılı İlamı.

Danıştay 11. Dairesi 2013/3728 Esas., 2014/4312 Karar sayılı İlamı.