Sayi126

TBB Dergisi 2016 (126)

Mustafa Yaşar DEMİRCİOĞLU

195

Kurulunun, kanunla vergi kapsamına alınmayan bir konu hakkında

parantez içi bir hükümle tevkifat oranı belirlemesine hukuken olanak

bulunmadığı, böyle bir yetkinin kullanılması

yürütmenin yasama or-

ganı yerine geçmesi (fonksiyon gaspı) ve düzenleyici bir işlemle vergi

koyması anlamına geleceği,

bu şekilde tesis edilen bir işlem iptal edil-

mese dahi yok hükmünde olacağı ve hiçbir hukuki sonuç doğurama-

yacağı ifade edildikten sonra dava konusu işlemdeki

parantez içinde

yer alan “yatırım indirimi dahil” ibaresinin

iptaline

karar vermiştir.

Buna karşılık yokluk kavramının incelendiği bir başka Danıştay

kararında; yokluk kavramı; işlemin “varlık koşullarını” mı yoksa “ge-

çerlilik koşullarını” mı ilgilendirdiği yönünden incelenmiş, işlemin

varlık koşullarını ilgilendiren durumlarda işlemin hiç doğmamış, hiç

var olmamış niteliği dikkate alınarak yargı yerince işlemin

yok hük-

münde olduğunun tespitine karar verilmesi

gerektiği hüküm altına

alınmıştır. İşlemin varlık koşullarını ilgilendiren yokluk halleri; fonk-

siyon veya yetki gaspı halleri ile kanunun açıkça yasakladığı bir konu-

da işlem yapılması hali olarak kabul edilmektedir. Danıştay; işlemin

varlık koşullarını ilgilendiren ve dolayısıyla hiç doğmamış, hiç varol-

mayan işlemlere karşı açılacak davalarda süre aşımı bulunmadığını da

kabul etmektedir.

“İdare hukukunda kurucu unsurlarında derhal farkedilebilir nite-

likte ağır ve açık sakatlıkları bulunan işlemler “yok hükmünde” olan

işlemler olarak adlandırılmaktadır. Yargısal ve bilimsel içtihatlarda,

yokluk halinin ancak

, işlemin, asli kurucu unsuru olan yetki unsu-

ru yönünden incelenmesinde fonksiyon veya yetki gaspı hallerinin

saptanması veya kanunun açıkça yasakladığı bir konuda yapılması

halinde mümkün olabileceği kabul edilmektedir.

Bu gibi durumlar-

da, işlemin

“varlık koşulları” oluşmamış olduğundan bizzat işlemin

yokluğu sonucu doğmakta, işlem hiç doğmamış, var olmamış sayıl-

maktadır.

Bu tür işlemlere karşı açılacak davalarda süre aşımı bulun-

mamakta ve yargı yeri işlemin yok hükmünde olduğunun tespitine

karar vermektedir.

İdari işlemin unsurlarındaki olağan hukuka aykırılıklar ise, işle-

min

“geçerlik koşulları”na ilişkin olduğundan, böyle bir durum-

Danıştay 4. Dairesi 2000/2808 Esas., 2002/2808 Karar sayılı İlamı.

Danıştay 10. Dairesi 2001/4040 Esas., 2005/181 Karar sayılı İlamı.