Sayi126

İdari Yargıda İstinaf Kanun Yolu

240

mahkemesi işin esası hakkında karar verir ve dosyayı ilk derece mah-

kemesine gönderilmezdi.

İYUK madde 45’te düzenlenen itiraz kanun yoluna ilişkin öğre-

tide farklı görüşler mevcuttur. DURAN’a göre ilk derece mahkemesi

tarafından verilen nihai bir kararın, bir üst mahkemede bir kere daha

incelenerek esastan karar verilmesini sağlayan itiraz kanun yolu bir

istinaf incelemesidir.

GÖZÜBÜYÜK, itiraz üzerine verilen kararların

kesin olması, bu kararlara karşı temyiz yoluna başvurulmaması gibi

nedenlerden dolayı itiraz kanun yolunun temyiz kanun yoluna benze-

mekte ancak inceleme ve tahkikat yapma ve nihai karar alma yetkisi

açısında istinaf kanun yoluna benzediğini belirtmektedir.

GÜRAN’a

göre ise, istinaf itirazdan farklı olarak, kendine özgü bir kanun yolu-

dur. Bölge idare mahkemesi itiraz kanun yolunda maddi ve hukuki

yönlerden davayı yeniden incelese de, bu inceleme kural olarak ilk

derece mahkemesinden gelen dosya üzerinde ve bununla sınırlı bir

incelemedir ve istinaf incelemesinin aksine, herhangi bir duruşma ve

soruşturma yapılmaz. İtiraz incelemesinde istinaftan farklı olarak de-

liller, bölge idare mahkemesince serbestçe değil, “inandırıcı delil” usul

ve esasları çerçevesinde değerlendirilir.

GÜRAN, bu gerekçelerle iti-

razın istinaftan farklı bir inceleme ve kanun yolu olduğunu belirtme-

sine rağmen, İYUK’nun itiraz kanun yoluna ilişkin “itiraz, temyizin şe-

kil ve usullerine tabidir” şeklindeki düzenlemesi ile (md. 45/3) itirazı

temyize benzetmiştir. Danıştay ise itirazın “

tek hâkimle verilen kararların

temyizi niteliğinde

” olduğu görüşündedir.

İtiraz üzerine bölge idare mahkemeleri ilk olarak evrak üzerinde

yaptığı inceleme sonucunda maddi vakıalarla ilgili incelemeyi yeterli

görürse veya itiraz hukuki noktalara ilişkinse veya itiraz olunan nok-

talara ilişkin maddi yanlışlıkların düzeltilmesi mümkün ise işin esası

hakkında karar verir. İkinci olarak, ilk inceleme üzerine verilen karar-

Lutfi Duran, “İdari Yargı Adileşti”,

İdare Hukuku ve İlimler Dergisi,

Sarıca’ya Arma-

ğan, İstanbul 1982, C. 3, S. 1-3, s.75.

A. Şeref Gözübüyük, Yönetsel Yargı, 30. B., Turhan Kitapevi, Ankara 2010, s. 514.

Sait Güran, Bölge İdare Mahkemeleri ve Danıştay Üzerine Bir Deneme, İstanbul

Üniversitesi İdare Hukuku ve İdare İlimleri Enstitüsü Yayınları, İstanbul, 1977, s.

324-326.

D.10.D. 1983/1125E, 1983/72428K, K.T. 28.11.1983, kararı aktaran Zehra Odyak-

maz, Türk İdarî Yargılama Usulünde Kararlara Karşı Başvuru Yolları, İstanbul

1993, s. 38.