Sayi126

Üst Hakkı İradı ve Bu İradın Ödenmesine İlişkin Alacağın Güvencesi Olarak Kanunî İpotek Hakkı

276

ilişkin olarak gerçekleştirilen anlaşmaların, resmî şekilde düzenlenen

irtifak sözleşmesi içinde yer alması durumunda tapu kütüğüne şerh

verilebileceği kabul edilmektedir. Kişisel etkiye sahip olan bu anlaş-

malar tapu kütüğüne şerh verilmek suretiyle eşyaya bağlı borç niteliği

kazanmaktadır. Öte yandan, İsviçre Medenî Kanunu’nda yer alan bu

düzenlemeler,

m. 779b/f. 1 (MK m. 827)’de öngörülen ve üst

hakkının içeriğine dâhil olan hususlar dışında kalan kayıtların, ancak

tapu siciline şerh verilmek suretiyle üçüncü kişilere karşı ileri sürüle-

bileceğini -yoksa kendiliğinden aynî etkiye sahip olmadığını- göster-

mesi bakımından da önem taşımaktadır.

Türk hukukunda ise, bugün itibariyle yalnızca MK m. 830 kapsa-

mındaki anlaşmaların tapu kütüğüne şerh verilmesi mümkün olup,

üst hakkı iradına ilişkin anlaşmalar bakımından ise böyle bir imkân

Türk Medenî Kanunu’nda tanınmış değildir. Kanımızca mehaz ka-

nunda yapılan değişiklikte olduğu gibi, Türk hukukunda da şerh

imkânının, MK m. 830’da düzenlenen anlaşmalarla sınırlı tutulmaya-

rak, irat alacağına yönelik anlaşmalar da dâhil olmak üzere, üst hak-

kının içeriğini doğrudan ilgilendiren hususlar dışında kalan ve resmî

senette düzenlenen tüm kayıtlar için sağlanması gerekir. Böylelikle,

üst hakkını kuran irtifak sözleşmesinin taraflarına, resmî senette yer

alan herhangi bir hususun üçüncü kişilere karşı etkili olup olmayacağı

konusunda karar alma özgürlüğü tanınmış olacak, bu konu yalnızca

sözleşme taraflarının iradesine bırakılmış olacaktır.

III- Üst Hakkının İçeriği ile İlgili Olarak Resmî Senette Yer Alan

Kayıtlar ve Özellikle “Üst Hakkı İradını Ödeme Borcu”

1) Üst hakkının içeriğine ilişkin sözleşme kayıtları

Medenî Kanunun 827. maddesi, üst hakkının içeriği ile ilgili ola-

rak, üst hakkını kuran irtifak sözleşmesine ilişkin resmî senette yer

alan ve özellikle yapının konumu, şekli, niteliği, boyutları, özgülenme

amacı ve üzerinde yapı bulunmayan alandan faydalanılması hakkın-

daki sözleşme kayıtlarının herkes için bağlayıcı olduğu hükmünü orta-

ya koymaktadır. Söz konusu hükümden, üst hakkının içeriğine dâhil

olan bu ve benzeri nitelikteki kayıtların aynî etkiye sahip oldukları

anlaşılmaktadır. Bu hüküm, mehaz kanunun 779b maddesinin ilk fık-

rasında düzenlenmekle birlikte; maddede zikredilen kayıtların, “üst