Sayi126

Üst Hakkı İradı ve Bu İradın Ödenmesine İlişkin Alacağın Güvencesi Olarak Kanunî İpotek Hakkı

282

Bunlar hakkında tapu siciline tescil yapılması mümkündür, fakat ya-

pılan bu tescil açıklayıcı niteliğe sahiptir.

Diğer bazı kanunî ipotek

hakları ise yine kanun tarafından öngörülmekle birlikte, bunların do-

ğumu için tescilin yapılması şarttır.

Tescile tâbi olan bu tür ipotek

haklarına öğretide dolaylı kanunî ipotek hakkı adı da verilmektedir.

MK m. 892 hükmü, kanunî ipotek haklarının doğumunun, aksi ka-

nunda öngörülmüş olmadıkça tapu kütüğüne tescil edilmelerine bağlı

olmadığını belirtmektedir. Dolayısıyla, kanunî ipotek hakları Medenî

Kanunda öngörülen bu genel kural itibariyle tescile bağlı olmadan

doğmaktadırlar. MK m. 834 ile m. 835’de düzenlenen ve arazi maliki-

ne azami üç yıllık irat alacağı için üst hakkı üzerinde tanınan kanunî

ipotek hakkının tescille doğacağını ortaya koyan hükümler ise bu ba-

kımdan genel kurala getirilen bir istisna niteliği taşımaktadır.

Taşınmaz malikinin, üst hakkı sahibinden olan irat alacağını te-

minat altına almak için tescil edilen kanunî ipotek, üst sınır (azamî

meblağ) ipoteği olarak kurulmaktadır.

Dolayısıyla, söz konusu ipote-

ğin en fazla hangi miktara kadar teminat teşkil ettiği tapu kütüğünde

gösterilmektedir. Azamî meblağ ipoteğinin bir özelliği olarak, taşın-

maz malikinin irat alacağını elde etmek maksadıyla gerçekleştirece-

ği takip giderleri ya da sözleşme faizleri gibi asıl alacağa bağlı diğer

giderler, tapuda belirlenmiş olan üst sınırı aşıyor ise, aşan bu miktar

teminat kapsamına girmez.

Öte yandan, kanunî ipotekle güvence al-

Tescile tâbi olmayan kanunî ipotek hakkı örnekleri için bkz. Oğuzman/Seliçi/Ok-

tay Özdemir, sh. 954-955; Pierre Gapany, “Hypothèques légales: La portée prati-

que des modifications du Code civil du 11 décembre 2009”, Journal des tribunaux

2, Droit civil, poursuite pour dettes et faillites et procédure civile: Jurisprudence

fédérale, Lausanne 2013, sh. 73.

Bkz. Bülent Köprülü/Selim Kaneti, Sınırlı Aynî Haklar, İstanbul 1982-1983, sh.

304; Oğuzman/ Seliçi/Oktay Özdemir, sh. 955.

Gürzumar, sh. 133; Gümüş, sh. 560; Isler/Costantini, sh. 1532; Schmid/Hürli-

mann-Kaup, sh. 378; Selâhattin Sulhi Tekinay, Menkul Mülkiyeti ve Sınırlı Aynî

Haklar, Eşya Hukuku C. II/3, İstanbul 1994, sh. 62.

Bkz. Piotet, sh. 145; Schmid/Hürlimann-Kaup, sh. 378; Ballif, No: 563; Oğuz-

man/Seliçi/Oktay Özdemir, sh. 863; Gürzumar, sh. 133; Gümüş, sh. 561; Tuor/

Schnyder/Schmid, sh. 963; Isler/Costantini, sh. 1532.

Piotet, sh. 145. Azamî meblağ ipoteği hakkında bkz. Ertaş, sh. 529; Oğuzman/

Seliçi/Oktay Özdemir, sh. 941. Ayrıca bu konuda bkz. Yarg. 8. HD, 21.3.2014 tarih

ve E. 2013/12044, K. 2014/4850 sayılı kararı: “Azami meblağ ipoteğinde borcun

ulaşacağı miktar belirsiz olduğundan, taşınmazların ne miktar için teminat teşkil

edeceği ipotek akit tablosundaki limitle sınırlanabilir. MK’nın 875. maddesinde

belirtilen ve ipotekle teminat altına alınan ana borç, faiz, icra takip giderleri ve