Sayi126

TBB Dergisi 2016 (126)

Arif Barış ÖZBİLEN

279

Üst hakkı sahibinin, bu hakkın tesisi karşılığında taşınmaz ma-

likine karşı yerine getirmeyi taahhüt ettiği edimler yapma, yapma-

ma veya verme borcu şeklinde ortaya çıkabilir.

Belirli bir meblağın

ödenmesi şeklinde ortaya çıkan borçlarda, taraflar bu meblağın tek bir

seferde verilmesi ya da dönemsel olarak yani irat

(rente du droit de su-

perficie/Baurechtszins)

biçiminde ödenmesi konusunda anlaşabilirler.

b) Üst hakkı iradını ödeme borcunun

hukukî niteliği

Yukarıda da belirtmiş olduğumuz gibi, üst hakkının içeriğine

dâhil olmayıp, bu hakkın konusunu oluşturan yapının bakımı, mu-

hafazası, kiraya verilmesi ya da işletilmesi gibi hususlarla ilgili olarak

taraflar arasında gerçekleştirilen anlaşmaların, sadece bu sözleşmenin

taraflarını ve onların küllî haleflerini bağladığı kabul edilmektedir.

Üst hakkı sahibinin, bu hakkın tesisi karşılığında taşınmaz malikine

karşı belli bir edimin yerine getirilmesi konusunda bir taahhütte bu-

lunması hâlinde de, bu taahhüdün, üst hakkı sahibinin kişisel borcu

olduğunu söylemek yanlış olmaz.

Çoğu kez irat ödeme borcu şeklin-

de karşımıza çıkan bu yükümlülük, üst hakkının içeriğine dâhil bir

unsur olmadığı gibi üst hakkını kuran irtifak sözleşmesinin objektif

açıdan esaslı bir unsuru da değildir.

Nitekim tarafların irtifak söz-

Ertaş, sh. 511.

Ödemenin dönemsel -örneğin senelik- olarak yapılmasının kararlaştırılması du-

rumunda, arazi malikinin arazisi üzerinde üst irtifakı kurmaktan beklediği men-

faati daha iyi bir şekilde elde edeceği düşüncesinde bkz. Bertan, sh. 1540. Özellik-

le, arazi malikine yapılacak olan yıllık ödemenin maktu bir bedel tayin edilerek

değil de, üst hakkının ödeme zamanındaki maddi değeri esas alınarak yapılacağı

kararlaştırılırsa, arazi malikinin elde edeceği paranın değerini kaybetmesi tehlike-

si ortadan kalkmış olur. Bu görüşte bkz. Ballif, sh. 177.

Oğuzman/Seliçi/Oktay Özdemir, sh. 863; Sirmen, sh. 606.

Bkz. Oğuzman/Seliçi/Oktay Özdemir, sh. 863; Hans Michael Riemer, Die

Beschränkten Dinglichen Rechte, 2. Auflage, Band II, Bern 2000, sh. 81; Steinauer,

Tome III, sh. 127; Ballif, No: 375, 440, 558; Roland Ruedin, Le droit réel de super-

ficie, Neuchâtel 1969, sh. 26; Schmid/ Hürlimann-Kaup, sh. 377; Freimüller, sh.

53-54, 78; Isler, sh. 45; Paul-Henri Steinauer, “La forme à respecter pour prévoir

ou modifier une rente superficiaire-Arrêt du Tribunal fédéral du 19 novembre

2010 (5A_251/2010)”, Baurecht/Droit de la Construction 2011 (Edt: Jean-Baptiste

Zufferey/Hubert Stöckli/ve diğerleri), sh. 67-68; Gümüş, sh. 559; Gürzumar, sh.

152-154; Sirmen, sh. 606; Akipek, sh. 49; Ünal, sh. 193. Buna karşılık Ertaş, bu bor-

cun, üst hakkının sonraki maliklerini de bağlayıcı olduğunu savunmaktadır. Bkz.

Ertaş, sh. 511.

Gürzumar, sh. 125, 154; Akipek, sh. 30; Freimüller, sh. 75; Isler, sh. 44; Steinauer,

La forme, sh. 67.