Sayi126

TBB Dergisi 2016 (126)

Arif Barış ÖZBİLEN

285

hibinin -böyle bir taleple karşılaşması hâlinde- kanunî ipoteği kurma

borcu ile yükümlü olacağına işaret etmektedir. Dolayısıyla, ipoteğin

tescilinin talep edildiği anda üst hakkı sahibi kim ise, ipotek hakkını

tapuya tescil ettirme borcu da ona ait olacaktır.

Bilindiği gibi eşyaya bağlı borçlar, doğrudan doğruya bir kanun

hükmünden doğabilecekleri gibi, kanunun öngörmesi durumunda bir

hukukî işlemden de kaynaklanabilirler.

Hukukî işlemden kaynakla-

nan eşyaya bağlı borçlar, etkilerini en belirgin olarak tapu siciline ya-

pılan şerh vasıtasıyla gösterirler. Buna, şerhin eşyaya bağlı borç etkisi

adı verilmektedir. Kanunun öngörmesi hâlinde bir borç ilişkisi şerh

sayesinde eşyaya bağlı borç niteliği kazanır ve tapu siciline verilecek

olan şerhten sonra taşınmazın her malikinin kendi mülkiyeti sırasında

doğacak borçla yükümlü olmasına yol açar.

Üst hakkı iradına iliş-

kin alacağın güvencesini oluşturan kanunî ipoteği tesis etme borcu

ise doğrudan doğruya kanundan doğan bir eşyaya bağlı borçtur.

Bu görüşte bkz. Oğuzman/Seliçi/Oktay Özdemir, sh. 959; Gümüş, sh. 561; Gür-

zumar, sh. 133; Riemer, sh. 81; Schmid/Hürlimann-Kaup, sh. 378; Piotet, sh. 142;

Steinauer, Tome III, sh. 129.

Eren, sh. 55.

Kira sözleşmesinde kiracının hakkı ile ilgili olarak bkz. Yarg. 14. HD, 6.2.2007 ta-

rih ve E. 2006/11812, K. 2007/915 sayılı kararı: “Kira sözleşmesinden kaynakla-

nan kiracılık hakkı kişisel hak niteliğinde olup, bu hakkın tapuya şerh edilmesi ile

aynî hak niteliği kazanmamakla birlikte, etkisi güçlenmekte, borç ilişkisi eşyaya

bağlı hâle gelmekte ve üçüncü kişilere karşı da ileri sürülebilmektedir”. Benzer

yönde bkz. Yarg. 14. HD, 23.1.2007 tarih ve E. 2006/14184, K. 2007/418 sayılı kara-

rı: “Kiracılık hakkının tapuya şerhi aynı zamanda borç ilişkisini eşyaya bağlı borç

durumuna koyacağından şerhten sonra taşınmaza malik olan kişi, kendi mülki-

yeti sırasında doğacak borçla yükümlü olur”. Ayrıca bkz. Yarg. 11. HD, 8.11.2004

tarih ve 1798/10934 sayılı kararı (Bkz.

http://www.kazanci.com

(erişim tarihi:

27.5.2015)).

Kanundan doğan eşyaya bağlı borçların çoğunun kaynağını komşuluk hukukun-

dan doğan ilişki ve yükümlülükler belirlemektedir. Bunlara örnek olarak, her

arazi malikinin, komşusunun istemi üzerine belli olmayan sınırların belirlenmesi

için tapu plânlarının düzeltilmesine veya arz üzerine sınır işaretleri konulmasına

katkıda bulunmakla yükümlü olduğunu belirten MK m. 720 hükmü; her arazi

malikinin, taşınmazının sınırının çit veya duvar gibi sınırlıklarla çevrilmesi için

yapılan giderleri karşılamak zorunda olduğunu öngören MK m. 749 hükmü; her

taşınmaz malikinin, uğrayacağı zararın tamamının önceden ödenmesi koşuluyla

su yolu, kurutma kanalı, gaz ve benzerlerine ait boruların, elektrik hat ve kablola-

rının başka yerden geçirilmesi olanaksız veya aşırı ölçüde masraflı olduğu takdir-

de kendi arazisinin altından veya üstünden geçirilmesine katlanmakla yükümlü

olduğunu ortaya koyan MK m. 744 hükmü ve yine her taşınmaz malikinin, tam

bir bedel karşılığında kendi taşınmazından genel yola çıkmak için yeterli geçidi

bulunmayan komşusuna bir geçit hakkı tanımak zorunda olduğunu ifade eden

MK m. 747 hükmü gösterilebilir.