Sayi126

TBB Dergisi 2016 (126)

Arif Barış ÖZBİLEN

287

sı yönündeki talebini, üst hakkı sahibine yönelteceği bir irade beyanı

ile gerçekleştirmektedir. Bu beyan, üst hakkı sahibine ulaştığı vakit,

taşınmaz maliki ile üst hakkı sahibi arasında yeni bir borç ilişkisi ku-

rulmaktadır. Taşınmaz malikinin tek taraflı irade beyanı ile kurulan

bu borç ilişkisinin varlık kazanabilmesi için ayrıca karşı tarafın (üst

hakkı sahibinin) kabulüne gerek yoktur. Bu borç ilişkisinin doğumu

konusunda irade beyanında bulunma yetkisi kanun tarafından yal-

nızca irat alacaklısı olan yüklü taşınmaz malikine tanınmıştır. Taşın-

maz maliki bu yetkiyi kullanıp kullanmamakta serbesttir. Onun bu

yetkiyi kullanarak üst hakkı üzerinde kanunî ipoteğin kurulması yö-

nünde bir talepte bulunması hâlinde ise, üst hakkı sahibi açısından

söz konusu ipotek hakkını tapuya tescil ettirme borcu doğacaktır. Tüm

bu açıklamalar bize, üst hakkı iradını güvence altına almak için yüklü

taşınmaz maliki tarafından kullanılan kanunî ipoteğin kurulmasını

isteme hakkının, kurucu yenilik doğuran bir hak niteliğinde olduğu-

nu göstermektedir.

Kanunî ipotek hakkının kurulması yönündeki talebin üst hakkı

sahibine ulaşması ile birlikte talebe konu olan aynî hak kendiliğinden

doğmuş olmaz. Yüklü taşınmaz malikinin tek taraflı irade beyanı, üst

hakkı üzerinde kanunî ipotek hakkının kurulmasını değil, üst hakkı

sahibinin bu hakkı tapuya tescil ettirme borcunun doğmasını sağla-

maktadır. Taşınmaz malikinin üst hakkı üzerinde kanunî ipotek hak-

kını kazanabilmesi için, üst hakkı sahibinin tapu memurundan ipo-

teğin tescilini talep etmesi, tapu memurunun da bu talebe dayanarak

tescil işlemini gerçekleştirmesi gerekir.

5) İrat alacağının güvencesini oluşturan kanunî ipoteğin

tescili

Tescil talebi

Bilindiği gibi, taşınmazlar üzerindeki aynî hakların kazanılma-

sı için gerekli tescili talep yetkisi, taşınmazın malikine aittir (MK m.

dahalesi ile sağlanan tescil işlemi neticesinde gerçekleşmesi olduğunu kabul et-

mektedir. Bkz. Gürzumar, sh. 193, dn. 150.

Bu konuda ayrıca bkz. Gümüş, sh. 561. Yazar, “kurucu yenilik doğuran hak” ismi-

ni açıkça zikretmese de, bu görüşte olduğu şu ifadelerinden anlaşılmaktadır: “İpo-

teğin tesisi talebinin hâlihazırdaki üst hakkı sahibine ulaşmasıyla, taşınmaz mali-

ki ile hâlihazırdaki üst hakkı sahibi arasında konusunu ‘ipoteğin tesisi borcu’nun

oluşturduğu bir borç ilişkisi doğar”.