Sayi126

Üst Hakkı İradı ve Bu İradın Ödenmesine İlişkin Alacağın Güvencesi Olarak Kanunî İpotek Hakkı

292

mamıştır.

Oysa üst hakkı sona erdiğinde kendisine kalan yapıların

karşılığı olarak, arazi maliki tarafından üst hakkı sahibine ödenmesi

kararlaştırılan bedel alacağının teminatını oluşturan kanunî ipotek

hakkı

üst hakkının sona ermesinden itibaren üç aylık bir süre içinde

tescil edilebilmektedir. Yine, üst hakkı iradının güvencesini oluştur-

mak üzere arazi malikine tanınan kanunî ipotek hakkının tescili hu-

susunda MK m. 835/f. 2 hükmü uyarınca kıyas yoluyla uygulanması

öngörülen yapı alacaklılarının sahip olduğu kanunî ipotek hakkının

(MK m. 893/f. 1/b. (3)) tescili de üç aylık bir süre sınırlamasına tâbi tu-

tulmuştur. Buna göre, bir taşınmaz üzerinde gerçekleştirdikleri inşaat

nedeniyle sarf etmiş oldukları malzeme ve emek karşılığında malik

veya yükleniciden alacaklı olan alt yüklenici veya zanaatkârlar, bu

alacaklarını teminat altına almak üzere sahip oldukları kanunî ipotek

haklarının tescilini, yüklendikleri işin tamamlanmasından itibaren üç

aylık süre içerisinde talep edebilmektedirler (MK m. 895/f. 2). Bu süre,

hak düşürücü süre niteliğindedir.

Tuor/Schnyder/Schmid, sh. 963; Schmid/Hürlimann-Kaup, sh. 379; Isler, sh. 143;

Gümüş, sh. 563. Üst hakkı sahibinin iflası halinde, bu talebin iflas idaresine karşı

ileri sürülebileceği yönünde bkz. Isler/Costantini, sh. 1535, Steinauer, Tome III,

sh. 130.

Bilindiği gibi üst hakkının sona ermesi ile birlikte üst hakkının konusunu teşkil

eden inşaat ve yapılar arazinin bütünleyici parçası hâline gelerek, arazi malikinin

mülkiyetine geçer (MK m. 828/f. 1). Her ne kadar arazi malikinin kendisine inti-

kal eden yapı ve inşaat karşılığında üst hakkı sahibine yasal olarak herhangi bir

bedel ödeme yükümlülüğü bulunmasa da, taraflar sözleşme ile böyle bir bedelin

üst hakkı sahibine ödenmesini kararlaştırabilirler (MK m. 829/f. 1). Mehaz İsviç-

re Medenî Kanunu’nda ise Türk hukukundan farklı olarak, arazi malikinin, aksi

taraflarca kararlaştırılmadıkça üst hakkı sahibine uygun bir tazminat (indemnité

équitable / angemessene Entschädigung) ödemekle yükümlü olduğu görülmek-

tedir (MK m. 779d). Bkz. Steinauer, Tome III, sh. 132. Söz konusu bedelin hukukî

niteliğinin fedakârlığın denkleştirilmesi temelli, düşük yoğunluklu bir denkleştir-

me bedeli olduğu yönünde bkz. Mustafa Alper Gümüş, Türk Medenî Kanununun

Getirdiği Yeni Şerhler, İstanbul 2007, sh. 184.

MK m. 829/f. 1’e göre kararlaştırılmış olan bedelin ödenmemesi ya da başka şekil-

de teminat altına alınmaması hâlinde, üst hakkı sahibi veya üst hakkı üzerinde re-

hin hakkına sahip olan alacaklılar, bedel alacağının güvencesini oluşturmak üzere

kanunî bir ipotek hakkına sahiptir. Bunlar, taşınmaz üzerindeki kanunî ipotek

hakkının tescilini, terkin edilen üst hakkı ile aynı derecede ve sırada olmak üzere

ve üst hakkının sona ermesinden itibaren üç aylık hak düşürücü süre içerisinde

talep edebilirler. Bkz. bu konuda Oğuzman/Seliçi/Oktay Özdemir, sh. 860; Ertaş,

sh. 518; Akipek, sh. 68.

Bkz. Yarg. HGK, 16.6.1973 tarih ve 1-15/510 sayılı kararı: “ (önceki) Medenî

Kanun’un 807’inci maddesinin 3’üncü fıkrasına (MK m. 893/f. 1/b. 3) dayanarak

kanunî ipotek hakkının iş yapan veya müteahhit tarafından işin bittiği tarihten