Sayi126

TBB Dergisi 2016 (126)

Taylan BARIN

me raporlarında “Bağımsız bir Kolluk Gözetim Mekanizması” olarak

adlandırdığı işlevi yeni kurulan Kolluk Gözetim Komisyon’undan

daha iyi yapabilme potansiyelini haiz kurumları bulunmaktadır. Ta-

kip eden alt başlıkta bu kurumlar incelenecek olup sonuç kısmında bu

konuya yönelik önerilere yer verilecektir.

Türkiye’deki Benzer Mekanizmalar

Başta ifade etmek gerekir ki, bir ülkedeki insan haklarına dair me-

kanizmaların sayısıyla, aynı ülkedeki insan hakları ihlalleri arasında

ancak doğru orantılı bir ilişkiden bahsedilebilir. Diğer bir deyişle, bir

ülkedeki insan hakları ihlallerini önlemeye yönelik mekanizmaların

çokluğu aynı zamanda o ülkedeki insan hakkı ihlallerinin fazlalığına

karine teşkil edebilmektedir. Bu çokluk, aynı zamanda vatandaşların

hangi kuruma daha fazla güvenecekleri ve bir hak ihlaline maruz kal-

maları halinde en etkin yol olarak hangi kuruma başvurabilecekleri

hususunda da sorunları beraberinde getirmektedir.

Kuşkusuz yargı erki bu tür hak ihlallerini önleme konusunda en

etkin mercidir. Ancak hem yargılama sürecinin uzun sürmesi hem de

hak ihlalinin her halde doğrudan yargıya taşınamaması yeni meka-

nizmalar kurulmasını gerektirmiştir. Kamu görevlilerinin birtakım

eylem, tutum ve davranışları başlı başına yargıya gitmeyi gerektir-

memekte, disiplin cezası önemli ölçüde ihlalleri gidermekte bir araç

olarak kullanılabilmektedir. Nitekim hak ihlallerini önlemeye yönelik

kurulan mekanizmalar da ancak bu kapsamda sonuç doğurabilecek

niteliktedir.

a. Kamu Denetçiliği Kurumu

Kamu Denetçiliği Kurumu, 7/5/2010 tarih ve 5982 sayılı “Türkiye

Cumhuriyeti Anayasasının Bazı Maddelerinde Değişiklik Yapılması

Hakkında Kanun” ile 1982 Anayasası’nın 74. maddesine eklenmiştir.

Kamu Denetçiliği Kurumu’nun görevini de içeren Anayasa’nın 74/5

fıkrası şu şekildedir:

“

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına bağlı olarak kurulan Kamu

Denetçiliği Kurumu idarenin işleyişiyle ilgili şikâyetleri inceler.

”