153 / 437
AİHM ve Anayasa Mahkemesi Kararları Işığında Gizli Tanıklara Soru Sorma Hakkının ...
152
“Anayasa Mahkemesi, somut norm denetimi kapsamında AİHM
kararlarına da yollamada bulunmak suretiyle verdiği bir kararında;
muhakemenin bir bütün olarak adil olması şartıyla sanıktan gelecek
haksız müdahalelerden korunması için yeterli sebep mevcutsa tanığın
kimliğinin gizli tutulmasının mümkün olabileceğini, mahkûmiyet
kararının yalnızca kimliği açıklanmayan tanığın ifadesine dayandırı-
lamayacağı gibi bu ifadenin ağırlıklı rol oynayan delil konumunda da
olamayacağını, açık celse dışında verilen bu tarz ifadelerin ancak sa-
vunma için, tanığın ve ifadesinin inanılırlığını ve güvenilirliğini sor-
gulama fırsatını teminat altına alan telafi edici önlemlerin sağlanması
gerektiğini, savunma hakkı üzerindeki kısıtlamaların asgaride tutul-
muş olması ve bu kısıtlamaların tanığın korunmasını sağlamak için
gerekli olması gerektiğini, sanığın çıkarlarının ona karşı ifade veren
tanığın çıkarlarıyla dengelenmesinin zorunlu olduğunu belirtmiştir
(AYM, E. 2008/12, K.2011/104, K.T. 16.6.2011) (§66)
.
”
Anayasa Mahkemesi, CMK m. 58/3’te tanıklara soru sorma hakkı-
nın saklı tutulduğunu, bu kapsamda Tanık Koruma Kanunu m. 9/5’te
tanıklara soru sorma hakkının usulünün düzenlendiği ve m. 9/8’de
tedbir uygulanan tanığın beyanının tek başına hükme esas teşkil ede-
meyeceği; m. 9/10 fıkrasında madde hükümlerinin savunma hakkını
kısıtlayacak şekilde uygulanamayacağı; CMK m. 58/2’de kimliği giz-
li tutulan tanığın tanıklık ettiği olayları hangi sebep ve vesile ile öğ-
rendiğini açıklamakla yükümlü olduğunun düzenlendiği; ancak bu
kurallara uygun olarak alınmış tanık ifadelerinin CMK hükümlerine
göre duruşma sırasında hazır bulunanlar huzurunda verilmiş ifade
hükmünde olacağını; ancak bu şekilde sanığın adil yargılanma hakkı
ile tanığın ve yakınlarının korunması haklarının dengelenebileceğini
ifade etmiştir (§67).
Anayasa Mahkemesi AİHM’nin belirlediği ölçütlerden hareket
ederek 4 noktadan değerlendirme yapmıştır (§68).
1- Önce tanığın kimliğini gizlemek için makul gerekçeler olup
olmadığını incelemiştir bu kapsamda; başvuru formu ve ekli belgeler-
den tanığın kimliğinin neden gizlendiği hususunda gerekçe gösteril-
mediğini, tanığın saygınlığı, sabıka kaydı ve güvenilirliği hususunda
dosyada mevcut bir bilgi bulunmadığını tespit etmiştir (§69).
2- İkinci olarak tanığın ifadesi üzerinde değerlendirme yapmıştır.
Somut olayda, gizli tanığın beyanları soruşturma aşamasında Cumhu-