dergi 127

AİHM ve Anayasa Mahkemesi Kararları Işığında Gizli Tanıklara Soru Sorma Hakkının ...

154

beyanlarına karşı diyecekleri sorulmuş olmasını ise yeterli bir itiraz

imkânı olarak değerlendirmemiştir (§73).

Tanığın soruşturma evresindeki ifadesi ile kovuşturma evresin-

deki ifadelerinin çelişmesi; mahkemece değişen beyanlar arasındaki

çelişkilerin giderilmemiş olması; tanığın açıklamalarının önceden

bilinmesi mümkün olmadığından savunma tarafından, tanığın gü-

venirliğini sınamaya yönelik soruların mahkemeye önceden bildiril-

mesinin istenmesi, bu sakıncaları gidermek için yeterli bulunmamıştır

(§74).

Bu değerlendirmelerin sonucunda Anayasa Mahkemesi, tanığın

kimliğinin neden gizlendiği hususunda bir gerekçeye yer verilmediği,

hükmün belirleyici ölçüde gizli tanığın ifadesine dayandırıldığı ve sa-

nık (başvurucu) lehine alınan teminatlar gözetildiğinde, tanığın men-

faatleri ile sanığın adil yargılanma ölçütleri içerisinde yer alan hakla-

rının adil bir şekilde dengelenmediğini tespit etmiş ve Anayasa’nın 36.

maddesinde güvence altına alınan aleyhinde beyanda bulunan tanığı

sorguya çekme hakkının ihal edildiğine karar vermiştir(§75,76).

İlgili kararda da belirtildiği üzere Anayasa Mahkemesi, AİHM’nin

gizli tanık beyanlarının Sözleşme’nin 6/3-d kapsamında adil yargılan-

ma ilkesi kapsamında ihlal oluşturmaması için aradığı somut koşul-

lardan hareket ederek değerlendirmesini yapmaktadır. Bu kapsamda

Anayasa Mahkemesinin gizli tanık beyanlarını değerlendirirken aşa-

ğıdaki ölçütler çerçevesinde inceleme yaptığını ifade edebiliriz:

1- Gizli tanık dinlenmesini gerekli kılacak nedenler somut verile-

re dayalı olarak gerekçelendirilecek

2- Gizli tanığın ifadesi usulüne uygun olarak ilk derece mahke-

mesince dinlenecek, bu kapsamda gizli tanık mahkemeye dava konu-

su olayları hangi sebep ve vesile ile öğrendiğini açıklayacak

3- Tanığın menfaatleri ile sanığın menfaateleri yargı makamları

tarafından uygulanacak usullerce yeterince dengelenecek; savunma

haklarına getirilen kısıtlama asgari düzeyde tutulacak ve tanığın gü-

venliği için gerekli olacak, yüzyüzelik olmasa bile tanığa soru sorma

imkânı sağlanacak

4- Hüküm tek başına veya büyük ölçüde gizli tanık ifadesine da-

yanmayacak.