dergi 127

TBB Dergisi 2016 (127)

Ekin ÖMEROĞLU

385

C. TAŞINMAZLARIN KİRALANMASINA İLİŞKİN

SÖZLEŞMELER YETKİ ANLAŞMASINA KONU OLABİLİR Mİ?

Milletlerarası yetki kuralları arasında, tarafların iradesi doğrultu-

sunda kanunda belirtilen mahkemeler dışındaki mahkemeleri yetkili

kılmaya yönelik yetki anlaşması yapılmasını öngören düzenlemeler de

bulunmaktadır. Milletlerarası usul hukukunda yetki anlaşmalarının

önemi, tarafların borçlar hukuku alanında sahip oldukları sözleşme-

ye uygulanacak hukuku seçme imkanına benzer bir imkanın yetkili

mahkeme bakımından da sağlanmasıdır.

Milletlerarası usul hukukunda yetki anlaşmaları iki şekilde yapı-

labilmektedir. Bunlar Türk mahkemelerini yetkili kılan yetki anlaş-

maları ve yabancı mahkemeleri yetkili kılan yetki anlaşmalarıdır. Her

iki tür için de farklı düzenlemeler söz konusudur.

Taşınmaz kirası sözleşmeleri bakımından, Türk milletlerarası özel

hukukunda yetki anlaşmalarını incelemeden önce Avrupa Birliği mil-

letlerarası özel hukukundan yetki anlaşmasının mümkün olup olma-

dığına bakmakta fayda vardır.

Yetki anlaşmaları bakımından, Brüksel I

Recast

olarak adlandırı-

lan Hukuki ve Ticari Konularda Yargı Yetkisi ve Yargı Kararlarının

Tanıma ve Tenfizine İlişkin Tüzük’ün m. 25 düzenlemesinde, davacı

ve/veya davalının yerleşim yeri Avrupa Birliği ülkelerinden birinde

bulunmasa bile

, Avrupa Birliği üye ülkelerinden birine yetki tanıyan

bir yetki anlaşmasının geçerliliği, münhasır yetkiyi düzenleyen m. 24

kurallarına aykırı olmaması koşuluna bağlanmıştır. Böylece, taşınmaz

kirasından kaynaklanan davalarda taraflar yetki anlaşması yapama-

yacaklardır

2007 tarihinde değişikliğe uğrayan 1988 tarihli Hukuki ve Tica-

ri Konularda Yargı Yetkisi ve Yargı Kararlarının Tanıma ve Tenfizine

Çelikel, Erdem, s. 584; Şanlı, Esen, Ataman-Figanmeşe, s. 384; Fügen Sargın, Mil-

letlerarası Usul Hukukunda Yetki Anlaşmaları, Yetkin Yayınları, Ankara 1996, s.

37.

Brüksel I Tüzüğü’nde, yetki anlaşması yapılabilmesi için tarafların yerleşim ye-

rinin Avrupa Birliği’ne üye devletlerden birinde olması gerektiği kabul edilmişti

(m.23). Kruger, s. 217.

Magnus, Mankowski, s. 419; Richard Fentiman, International Commercial Litiga-

tion, 2. ed., Oxford University Press, 2015, s. 50-51.