329 / 545
328
Ticari Kredilerde Temerrüt Faizi Oranının Sözleşme Eliyle Bankaların İnisiyatifine ...
Anılan ölçütlerin yoruma açık nitelikleri, özellikle de birbirlerinden
ne şekilde ayrılıp uygulanmaları gerektiği konusunda bir oydaşma
yoktur. Bu durum hukuk politikası ve yorumlayıcının sosyal-siyasal
duruşundan bağımsız değildir.
Öte yandan, ahlaka aykırılık kavramını cinsel yaşama/eylemle-
re, kamu düzeni kavramı siyasal yaşama indirgenerek
50
hukuksal
içerikten koparıldığı sürece BK md 19 ve 20 (TBK md 27) hükümle-
rinin sağlıklı bir biçimde anlamlandırılıp uygulanması olanaksızdır.
Bu hukuksal içeriğin belirlenmesi ise TBK md 27’de yer alan kavram-
ların kamu hukukundaki karşılıklarıyla beraber dinamik bir yorum
anlayışıyla değerlendirilmesini gerektirir.
51
Bu çerçevede bankaya te-
merrüt faizini tek taralı olarak belirleme hakkı veren kredi sözleşmesi
hükümlerini aşağıda TBK md 27’de yer alan ve kesin hükümsüzlük
yaptırımına bağlanmış, genel ahlaka, emredici hükümlere, kişilik
haklarına ve kamu düzenine aykırılık halleri yönünden değerlendir-
meye çalışacağız.
5.1. Ahlaka Aykırılık
Ahlaka aykırılık kavramı üzerinde genel kabul görmüş bir tanım
bulunmamakta, bu kavramı tanımlayan görüşler kabaca ikiye ayrıl-
maktadır. Bunlardan biri ahlaka aykırılığın belirlenmesinde ölçüt ola-
rak, orta düzeyde zekaya sahip, makul ve dürüst düşünen kişilerin
ahlak anlayışını esas almaktadır.
52
Bir diğer görüş ise ahlakı sosyal ah-
laktan tamamen soyutlanmış bir hukuki bir kavram olarak anayasa ve
kanunlarda yer alan etik değerler şeklinde tanımlamaktadır.
53
50
Serozan, Fahiş Faiz, s. 198
51
Serozan’ın belirttiği gibi kamu düzenine aykırılık kavramı anayasanın belirlediği
temel ilkelere, bu arda sosyal devlet ilkesine aykırılık diye, ahlaka aykırılık kav-
ramı da anayasanın benimsediği ekonomik ve sosyal etik diye algılanabilir. Sero-
zan, Fahiş Faiz, s. 202 Serozan bunun anayasal hakların özel hukuk ilişkilerinde
uygulanmasının çağdaş şekli olacağını belirtmekte, Kocayusufpaşaoğlu ise, farklı
olarak burada anayasaya uygun yorum izleneceğini ifade etmektedir (s.503)
52
Hüseyin Hatemi, Hukuka ve Ahlaka Aykırılık Kavramı ve Sonuçları, İÜHF Yay,
İstanbul 1976, s 83
53
Kocayusufpaşaoğlu, s. 552. Yazar her iki görüşün olumsuz yanlarını eleştirerek
karma bir görüşü savunmaktadır. Nitekim ahlak toplumdan topluma ve aynı top-
lumda zamandan zamana değiştiğine göre, belirli bir ülkede belirli bir zamanda
toplumun çoğunluğu tarafından benimsenen etik değer ve kurallar bütünü olarak
tanımlanabilir: Atamer, Tacirlerin Genel İşlem Şartlarına Karşı Korunması, s. 28.
Birinci yaklaşıma örnek olarak şunlar verilebilir: “Sözleşmeler bazen hukuka de-