337 / 545
336
Ticari Kredilerde Temerrüt Faizi Oranının Sözleşme Eliyle Bankaların İnisiyatifine ...
sıra kamu düzenine aykırılık açsından da ayrı bir değerlendirmeyi
gerektirmektedir.
5.4. Kamu Düzenine Aykırılık
Kamu düzeni çerçevesinde bir değerlendirme yapmanın en zor
yanı, bu kavram üzerinde bir oydaşmanın bulunmamasından kay-
naklanır. Son olarak bir İçtihadı Birleştirme Genel Kurulu kararında
“
Kamu düzeni, niteliği gereği zamana, yere göre değişen, içeriğinin tesbiti zor
bir her somut olaya göre değişiklik gösteren bir kavramdır. İlmi açılamalara ve
yargısal kararlara rağmen gelişen hukuk sistemlerinde bile tanımı olmamasına
rağmen -toplumun temel yapısını ve çıkarlarını koruyan kuralların bütünü-
olarak
” tanımlanmıştır.
76
Kamu düzeni kavramı ile yapılabilecek müdahalenin alanının
genişliği, kavramın yoruma açıklığı ve değişkenliğinin de
77
etkisiyle,
öğretide kamu düzeni kavramının iki farklı şekilde değerlendirildiği
görülmektedir. Bir görüş kamu düzeni ve ahlaka aykırılık gibi halleri
emredici hükümlere aykırılık üst başlığı altında tanımlamakta, böy-
lelikle emredici kurallara aykırılık ile hukuka aykırılığa aynı anlamı
vermektedir. Diğer bir görüş ise kamu düzenini emredici hükümlere
76
Yargıtay İBGK E. 2010/1 K. 2012/1 T. 10.2.2012. Tırnak içindeki tanımlama daha
önce Hatemi, (s. 43) tarafından da yapılmıştır. Öte yandan bu kararın izleyen sa-
tırlarında kamu düzenine kavramının kapsamı o kadar geniş çizilmiştir ki, bu ta-
nımlama kavramı somutlaştırmak yerine daha da belirsizleştirmiş, dahası adap
ve ahlak anlayışı kavramı BK 19-20 ve TBK 27 maddelerinin aksine kamu düze-
ninin bir alt alanı gibi gösterilmiştir: “(İ)ç hukuktaki kamu düzeninin çerçevesi,
Türk hukukunun temel değerlerine, Türk genel adap ve ahlak anlayışına, Türk
kanunlarının dayandığı temel adalet anlayışına, Türk kanunlarının dayandığı ge-
nel siyasete, Anayasada yer alan temel hak ve özgürlüklere, milletlerarası alanda
geçerli ortak prensip ve özel hukuka ait iyi niyet prensibine dayanan kurallara,
medeni toplulukların müştereken benimsedikleri ahlak ilkeleri ve adalet anlayı-
şının ifadesi olan hukuk prensiplerine, toplumun medeniyet seviyesine, siyasi ve
ekonomik rejimine, insan hak ve özgürlüklerine aykırılık şeklinde çizilebilir. İç
hukukta kamu düzeninin tarafların uymak zorunda oldukları, kamu hukukun-
dan ve özel hukuktan doğan ancak tarafların üzerinde serbestçe tasarruf edeme-
yecekleri kurallar olarak anlaşılması gerekir.”
77
Eren, s. 320. Kocayusufpaşaoğlu, s.546. Oğuzman/Öz kamu düzenini, kamu çıka-
rıyla özdeşleştirerek, Zamanla içeriği değişebilir Türk Parasını Koruma Mevzuatı-
nın yabancı para bulundurulmasını yasakladığı dönemde kamu düzeni sınırlayıcı
bir yöndeyken, kısıtlamalar kaldırılınca kamu düzeni serbestlik yönüne dönmüş-
tür s. 83