275 / 405
274
Ticari İşlemlerde Taşınır Rehni Kanunu Uyarınca Ticari İşletme Rehni
ifadesi gereği; henüz işletmeye özgülenmemiş olan menkul işletme te-
sisatı, rehin kapsamı dışında bırakılmaktaydı.
23
Ticari İşlemlerde Taşı-
nır Rehni Kanunu’nun 5’inci maddesinin 3 ila 5’inci fıkraları ile henüz
ticarî işletmeye özgülenmemiş taşınır varlıklar, bunların getirileri ve
alacaklar üzerinde de rehin hakkı kurulabilmektedir.
24
Nitekim Ticari
İşlemlerde Rehin Hakkının Kurulması ve Temerrüt Sonrası Hakların
Kullanılması Hakkında Yönetmelik’in 12’nci, 13’üncü ve 16’ncı mad-
delerinde; henüz malikin mülkiyetinde bulunmayan, ancak ileride
mülkiyete konu olabilecek rehne konu taşınır varlıklar, bu varlıkların
getirileri ile her türlü sözleşmeden doğan mevcut veya müstakbel ala-
cakların da rehnin konusu olabileceği hüküm altına alınmaktadır.
Rehin hakkına konu olacak unsurların, kimin mülkiyetinde oldu-
ğu bir önem arz etmemektedir. Öyle ki, Ticari İşlemlerde Taşınır Rehni
Kanunu’nun 5’inci maddesinin 9’uncu fıkrası uyarınca üçüncü kişiler
de, bu Kanun kapsamında borçlu lehine taşınır rehni kurabilecektir.
Nitekim Ticari İşlemlerde Rehin Hakkının Kurulması ve Temerrüt
Sonrası Hakların Kullanılması Hakkında Yönetmelik’in 10’uncu mad-
desinin 5’inci fıkrasında da herhangi bir kimsenin, rehin veren lehine,
rehne konu taşınır varlıklardan birini veya birkaçını rehin olarak gös-
terebileceği belirtilmektedir. Benzer bir şekilde TİRK döneminde de,
menkul işletme tesisatının işletme malikine ait olması aranmamakta
ve başkasına ait araçlar üzerinde de rehin hakkı kurulabileceği söy-
lenmekteydi.
25
Ticari İşlemlerde Taşınır Rehni Kanunu’nun 6’ncı maddesine göre
taşınır varlığın bütünleyici parçası da rehin kapsamında olmakla bir-
likte; mevcut veya sonradan ilave edilen eklentiler ise ayrıca kararlaş-
tırılarak rehin kapsamına alınmaktadır.
23
Ertaş, satın alınmış; ancak, henüz teslim alınmamış malların da rehin kapsamına
alınması gerektiği söylemektedir, s. 1166. Benzer bir şekilde bkz. Ülgen/Helvacı/
Kendigelen/Kaya/Nomer Ertan, s. 239. Aksi yönde bkz. Arkan, s. 56; Erten, s. 85;
Reisoğlu, s. 110.
24
Aynı yönde bkz. Şit İmamoğlu, s. 28.
25
Arkan, s. 57; Ertaş, s. 1168. Aksi yönde bkz. Reisoğlu, s. 111. Rehin alacaklısının
iyi niyetli olması, üçüncü kişilerin taşınır malları üzerinde rehin hakkı kurulabile-
cektir, Bozer/Göle, s. 29; Erten, s. 86; Ülgen/Helvacı/Kendigelen/Kaya/Nomer
Ertan, s. 240. Burada dikkat edilmesi gereken nokta; menkul işletme tesisatının
ticarî işletme sahibine ait olması değil, ticarî işletmeye tahsis edilmiş olmasıdır,
Erdem, s. 58, dn. 14; Poroy/Yasaman, s. 60. Aksi yönde bkz. Reisoğlu, s. 111.