309 / 405
308
Anasyonel Hukuk Kuralları ve Uygulama Alanı
MÖHUK madde 24 uyarınca taraflar, sözleşmeye uygulanacak hukuk
olarak
lex mercatoria
veya anasyonal hukuk kurallarını seçemezler.
30
Türk kanun koyucu MÖHUK’un hazırlanmasında, 1980 tarihli
Sözleşmeden Doğan Borç İlişkilerine Uygulanacak Hukuk Hakkında-
ki Avrupa Birliği Roma Konvansiyonundan
31
(Roma Konvansiyonu)
esinlenmiştir. 1980 tarihli Roma Konvansiyonu madde 3 (1) hükmü de
tarafların hukuk seçimini bir devletin hukuku olması şartı ile sınırlar.
Günümüzde Roma Konvansiyonu yürürlükten kaldırılmıştır.
Roma Konvansiyonunun yerini Sözleşmeden Doğan Borç İlişkilerine
Uygulanacak Olan Roma I Tüzüğü
32
(Roma I Tüzüğü) almıştır. Roma
I Tüzüğü ile (Danimarka hariç) Avrupa Birliği’ne üye devletlerin söz-
leşmeye uygulanacak kanunlar ihtilafı kuralları uyumlaştırılmıştır.
Roma I Tüzüğü’nün 3. maddesi hukuk seçimini düzenlenmektedir.
Buna göre, taraflar açık ya da örtülü olarak sözleşmenin tamamına
veya bir kısmına uygulanacak olan hukuku kendileri belirleyebilirler.
Roma I tüzüğü de taraflara yalnızca bir devletin hukukunun seçilmesi
imkânı tanır. Nitekim Roma I tüzüğü taslağında yer alan tarafların
uluslararası kural ve prensipleri de sözleşmeye uygulanacak hukuk
olarak belirleyebileceğine ilişkin ifadeye yürürlüğe giren metinde yer
verilmemiştir.
33
Bu yönüyle, Roma I Tüzüğü ve MÖHUK madde 24
aynı doğrultudadır.
Hem MÖHUK madde 24 hem de Roma I Tüzüğü madde 3 bakı-
mından taraflarca seçilen devlet hukukunun yürürlükteki hukuk ol-
ması gerekmektedir. Seçilen hukukun kanunlar ihtilafı kuralları na-
zara alınmaz, maddi hukuk kuralları uygulanır.
34
30
Ergin Nomer, Devletler Hususi Hukuku, Beta Yayınları, 21. Bası, İstanbul, Şubat
2015, s. 315.
31
Roma Konvansiyonu tam metni için bkz:
(http://eur-lex.europa.eu/legal-con-tent/EN/TXT/?uri=URISERV%3Al33109).
32
Roma I tüzüğü tam metni için bkz:
(http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=URISERV%3Ajl0006).
33
Helmut Heiss, The Law Applicable to Contractual Obligations in Europe: Party
Autonomy: “Rome I Regulation: the Law Applicable to Contractual Obligations in
Europe”, Franco Ferrari and Stefan Leible eds. Sellier European Law Publishers,
Münih, 2009, s. 9-10.
34
Çelikel / Erdem, s. 329.