310 / 405
309
TBB Dergisi 2017 (129)
Meltem Ece OBA
Doktrinde, Roma I Tüzüğünün hukuk seçiminde taraf iradesini
kısıtlayıcı düzenlemesi eleştirilmektedir.
35
Milletlerarası Ticari Sözleş-
melerde Hukuk Seçimi Hakkında La Haye Prensipleri
36
(
Hague Prin-
ciples on Choice of Law in International Commercial Contracts
- La Haye
Prensipleri) bu eleştirilere ilişkin bir düzenleme barındırır. La Haye
Prensipleri Milletlerarası Özel Hukuk Hakkında La Haye Konferansı
(
Hague Conference on Private International Law
) organizasyonu tarafın-
dan Mart 2015’te ortaya konmuştur. La Haye Prensipleri’nin 3. mad-
desi tarafların sözleşmeye uygulanacak hukuk olarak anasyonel hu-
kuk kurallarını seçmeleri halinde bunun devlet mahkemeleri önünde
de hüküm ifade etmesine yönelik bir hüküm içerir.
37
Ancak, La Haye
Prensipleri devletleri hukuken bağlayıcı prensipler değildir.
Taraflar yasal düzenlemelere rağmen, sözleşmeye uygulanacak
hukuk olarak anasyonel hukuk kurallarını seçmişlerse, mahkeme
seçilen bu kuralları sözleşmeye uygulanacak hukuk olarak kabul et-
meyecektir. Sözleşmeye uygulanacak hukuk, hakim tarafından da-
vanın görüldüğü yer kanunlar ihtilafı kurallarına göre belirlenir. Bu
ihtimalde, tarafların sözleşmenin tabi olması amacıyla seçmiş olduğu
anasyonel hukuk kuralları sözleşmenin birer hükmüymüşçesine etki
doğurur. Dolayısıyla, anasyonel hukuk kuralları ancak sözleşmeye
uygulanacak devlet hukukunun şemsiyesi altında ve onun emredici
hukuk kurallarına uygun düştüğü ölçüde hüküm ifade edebilecektir.
38
Anasyonel hukuk kurallarının bu şekilde sözleşmeye aktarılması-
nı ifade etmek için
incorporation
39
ifadesi kullanılmaktadır. Örneğin,
Manş Tüneli’nin inşası sırasında İngiliz ve Fransız taraflar arasında
çıkan uyuşmazlığın çözümünde
incorporation
yoluyla PECL uygulama
alanı bulmuştur. İhtilafa konu olan sözleşmede taraflar uygulanacak
hukuku bir devletin hukuku olarak seçmeyip, uluslararası hukukun
prensiplerine atıf yapmışlardır. Bu atıf sebebiyle İngiliz Mahkemele-
35
Ayoğlu, s. 68, dipnot 231.
36
Tam metin için bkz.
(https://www.hcch.net/en/instruments/conventions/full-text/?cid=135)
37
Genevieve Saumier, “The Hague Principles and the Choice of Non-State ‘Rules of
Law’ to Govern an International Commerical Contract”,
Brooklyn Journal of Inter-
national Law
, 2014, C. 40, S.1.
38
Ekşi, s. 68-71.
39
Ekşi, s. 66