144 / 457
143
TBB Dergisi 2017 (130)
Ersin ŞARE
İcra hareketlerinden vazgeçmede failin gönüllü vazgeçme hük-
münden faydalanabilmesi için icra hareketini bitirmemişse ihtiyari ile
bu hareketini kesmesi, hareketsiz kalması yeterliyken; suçun tamam-
lanmasını ya da neticenin gerçekleşmesini önlemede ise aktif bir hare-
kette bulunması gerekmektedir. İcra hareketini tamamladıktan sonra
hareketine devam etmeyen ancak neticenin gerçekleşmemesi için hiç
bir harekette bulunmayıp pasif davranan fail teşebbüsten sorumlu
olacaktır.
100
Gönüllü vazgeçme cezayı kaldıran şahsi bir cezasızlık nedeni ol-
duğundan iştirak halinde işlenen suçlarda suça iştirak eden diğer fa-
iller hakkında gönüllü vazgeçme hükümleri uygulanamayacaktır.
101
İştirak halinde işlenen suçlarda gönüllü vazgeçme ayrı bir hüküm al-
tında düzenlenmiştir. TCK’nın 41. maddesine göre, iştirak halinde işle-
nen suçlarda yalnızca gönüllü vazgeçen suç ortağı gönüllü vazgeçme
hükümlerinden yararlanır. Failin, mağduru öldürmek için doğrulttu-
ğu silahı ateşlemekten vazgeçmesi durumunda gönüllü vazgeçme hü-
kümleri uyarınca teşebbüsten sorumlu olmayacaktır. Ancak, faili bu
suça azmettiren kişi ile failin bu suçu gerçekleştirmesine yardım eden
kişi ya da kişiler kasten öldürmeye teşebbüsten sorumlu olacaktır.
102
meden kasten öldürmeye teşebbüs suçundan hüküm kurulması”.
100
Gönüllü vazgeçme hükmünden faydalanabilmesi için failin, kastettiği neticenin
gerçekleşmemesi için doğrudan doğruya çaba göstermesi gereklidir. Alman öğ-
retisinde bu konuya ilişkin tartışmalar için bkz. Önder Tozman, Suça Teşebbüs,
Alman-Türk Karşılaştırmalı Ceza Hukuku, Köksal Bayraktar’a Armağan, İstan-
bul/2010, s. 200; Yargıtay 1. Ceza Dairesinin 05.06.2013 tarih ve 2013/1211 Esas
2013 4208 karar sayılı ilamında sanığın gönüllü vazgeçme hükümlerinden fayda-
lanabilmesi için doğrudan doğruya neticenin gerçekleşmesini önlemek için çaba
göstermesini aramamış, yardım edebilecek kişilere haber vermesini ya da hareke-
te geçirmesini yeterli bulmuştur. “Sanık ile mağdurun arazi meselesi nedeniyle
tartıştıkları, mağdurun sanığa yumruk vurması üzerine sanığın kazmanın demir
kısmıyla mağdurun kafasına vurduğu, bu darbe neticesinde mağdurun yaşam-
sal tehlikeye neden olacak şekilde yaralandığı, ardından sanığın köyde hemşire-
lik yapan tanığın evine gittiği, mağdurun yaralandığını anlattığı, tanıkların olay
yerine gittikleri, tanığın aracıyla hastaneye götürülen mağdurun tedavi edildiği
olayda sanığın mağduru yaraladıktan sonra tanıklara haber verip hastaneye gö-
türülerek tedavi olmasını sağlaması, icra hareketinin bitmesinden sonra neticenin
meydana gelmesini önlemesi karşısında gönüllü vazgeçme hükümleri uyarınca
kasten yaralama suçu yerine yazılı şekilde öldürmeye teşebbüs suçundan cezalan-
dırılmasına karar verilmesi”.
101
Centel/Zafer/Çakmut, (Türk Ceza Hukukuna Giriş), s. 463.
102
Abdullah Pulat Gözübüyük, Türk Ceza Kanunu Şerhi, Kazancı Yayınevi, Beşinci
Bası, İstanbul/1988, s. 745: “Birlikte işlenen suçlarda asli fail vazgeçmiş ise bu
onun ortaklarına sirayet etmez ve bundan dolayı asli failin cezalandırılmaması,