Dergi 130

201

TBB Dergisi 2017 (130)

Zeynep GÜDÜK

Konuyla ilgili olarak bir diğer görüşe göre ise ÇK m.28’deki so-

rumluluk, kendine özgü ağırlaştırılmış bir sorumluluktur. Bu görüşe

göre kirletenin sorumluluğu, tehlike sorumluluğuna dayanabileceği

gibi objektif özen gösterme yükümlülüğünün ihlaline ya da egemen-

lik alanı ve yarar-zarar dengesi düşüncesine dayanabilir.

Doktrindeki baskın görüş, gerek kurtuluş kanıtı getirme imkânı

tanımamış olması ve gerekse de tazminat sorumluluğuna yer vermiş

olması nedeni ile ÇK m.28’deki sorumluluğun ağırlaştırılmış sebep so-

rumluluğu olduğunu kabul etmektedir.

ÇK’nun getirmiş olduğu bu sorumluluk türünde kirletenin kur-

tuluş kanıtı getirme imkânı bulunmamaktadır. Yani kirleten, kirlen-

menin önlenmesi için gerekli olan her türlü tedbiri almış olsa dahi so-

rumluluktan kurtulamayacaktır. Ağırlaştırılmış objektif sorumluluk

halinde sadece kurucu unsur olan illiyet bağı koşulu gerçekleşmiş ise,

artık kirletenin kendisinden beklenen özeni gösterip göstermediğine

bakılmaksızın sorumlu tutulmaktadır.

ÇK m.28’de

düzenlenen kirletenin kişilere verdiği zararlardan do-

layı sorumluluğu, ağırlaştırılmış olağan sebep sorumluluğudur. An-

cak, kirletenin sorumluluğunu, tek bir esasa dayandığını söyleyebil-

mek yukarıdaki açıklamalar kapsamında mümkün değildir.

ÇK m.28’in

2. fıkrasına dayanılarak doktrinde birinci fıkrada ku-

sura dayanmayan sorumluluk, ikinci fıkrada kusur sorumluluğunun

öngörüldüğü ileri sürülmektedir. Aynı hükmün ilk fıkrasında “kusur

şartı aranmaksızın” kirletenlerin sorumluluğunu kabul eden kanun

koyucunun, ikinci fıkrada, bu ifadeyi kullanmayıp, sadece “genel hü-

kümlere” yollama yapmış olması, burada kirletenlerin kusur sorum-

luluğunun öngörüldüğü şeklinde bir yorumu haklı gösterir.

ÇK ile getirilen bu sorumluluğa ilişkin hükümler diğer kanunlar-

da düzenlenmiş bulunan sorumlulukları ortadan kaldıracak nitelikte

olmayıp bu sorumluluklardan zarar gören kişinin daha lehine olan

Ertaş, s.163.

Nuri Erişgin, Çevre Kirletenin Hukuksal Sorumluluğunda İlliyet Bağı, İmaj, An-

kara, 2005, s.34; Tandoğan, s.25; Sirmen, 1990, s.23; Çörtoğlu, 1986, s.81; Alıca, s.48,

49; Emel Badur, Çevreyi Kirletenin Hukuki Sorumluluğu, Çevre Hukuku Sem-

pozyumu, Ankara, 2006, s.111.

Oğuzman/Öz, s.661; Demir, s.82.