206 / 457
205
TBB Dergisi 2017 (130)
Zeynep GÜDÜK
Her nekadarmaddemetninde, çevreyi kirletenin“faaliyetler”inden
kaynaklanan çevre kirliliğine işaret edilmişse de, bu ifadeyi ihmalleri
de kapsayacak şekilde değerlendirmek isabetli olacaktır.
63
2.2.3.2. Çevrenin kirlenmesi
ÇK uyarınca çevreyi kirletenin sorumlu olabilmesi için diğer bir
şart ise çevrenin kirlenmesidir. Burada anlatılmak istenen, çevrenin
hukuka aykırı bir fiille kirletilmesi değil, kirlenme olayının kendisinin
gerçekleşmesidir. Çevrenin kirlenmesi ile çevrede meydana gelen ve
canlıların sağlığını, çevresel değerleri ve ekolojik dengeyi bozabilecek
her türlü olumsuz etki anlatılmaktadır.
Çevrenin kirlenmesi olayının gerçekleşmesi sorumluluğun doğu-
şu için yeterlidir. Kirlenmenin kendisinin ÇK’na aykırılığı sebebiyle,
kirletme gerçekleştiği zaman hukuka aykırılık da gerçekleşmiş olur.
64
Çevrenin kirlenmesi, taşınmazın kullanılmasından kaynaklanan mü-
dahale türlerinde olduğu gibi olumlu, olumsuz ve manevi şekillerde
gerçekleşebilir. Çevre kirliliği, her türlü olumsuz müdahale olarak
tanımlandıktan sonra, ÇK m.28’in sadece olumlu müdahaleleri kap-
samına aldığını ve kirletenin olumsuz ve manevi müdahaleleri nede-
niyle ÇK’na göre hukuki sorumluluğunun olamayacağı görüşü
65
ge-
çerliliğini yitirmiştir. Kanunda anılan olumsuz etkinin, olumsuz bir
müdahaleden kaynaklanabileceği gibi olumlu veya manevi bir müda-
haleden de kaynaklanacağı kabul edilmelidir.
66
2.2.3.3. Kirletmenin hukuka aykırı olması
Kirletmenin hukuka aykırı olmasından, mülkiyet üzerindeki ayni
ya da şahsi hakkın kanuni sınırlar aşılarak herkesin ortak malı sayı-
labilecek çevreye zarar verici nitelikte kullanılması anlaşılmaktadır.
67
Çevreyi kirletenin fiilinin kendisi ÇK’na aykırılık taşıması sebebiyle,
kirletme gerçekleştiği zaman hukuka aykırılık da gerçekleşmiş sayılır.
63
Çakırca, s.82, 83; Nükhet Turgut, Çevre Hukuku, Savaş Yayınevi, Ankara, 2001,
s.298.
64
Oğuzman/Öz, s.659.
65
Gökyayla, s.300, 301: Gökyayla, kirletenin olumsuz ve manevi çevre kirlenmele-
rinde de sorumlu tutmanın hakkaniyete uygun olmakla birlikte, ÇK m.28’in yo-
rumundan bu sonuca varılamayacağını ancak de lege feranda
(olması gereken
hukuk) olarak savunulabileceğini ileri sürmüştür.
66
Çakırca, s.83.
67
Gökyayla, s.293; Demir, s.87.