207 / 457
206
Türk Mevzuatında Çevreyi Kirletenin Hukuki Sorumluluğu
ÇK m.28’de düzenlenen kirletenin hukuki sorumluluğunun ku-
sursuz sorumluluk esasına dayandığı ve kusursuz sorumluluğun
doğması için haksız fiilin kusur şartının aranmayacağı açıktır. Ancak
kusursuz sorumlulukta, hukuka aykırılık unsurunun da aranmaması
gerektiği yönünde bir görüş vardır. Buna göre; kusursuz davranışta
kusurlu bir fiil gibi hukuka aykırılık unsuru da aranmaz; kusursuz
sorumlulukta, sorumluluğu doğuran olay, zarar ve zarar ile sorum-
luluğu doğuran olay arasında illiyet bağının varlığı sorumluluğun
doğması için yeterlidir.
68
Fakat bizim de katıldığımız görüşe göre ÇK
m.28’ de aranmayan koşul kusurdur. Bunun dışında aranmayacak bir
koşul olsaydı kanun koyucu bunu da açıkça düzenlemesi gerekirdi.
Zira hukuka uygun fiillerden kişileri sorumlu tutmak, hukuken uy-
gun karşılanabilecek bir durum değildir.
69
Böyle bir durumun kabul
edilmesi için açık bir düzenleme gerekir. Açık bir düzenleme olmayan
bu hususta hukuka aykırılık unsurunun yorum yoluyla çıkarılması
uygun değildir. Ayrıca böyle bir görüşün kabulü; bütün kusursuz so-
rumluluk hallerinde hukuka aykırılık unsurunun aranmamasını ge-
rektireceğinden doğru olmaz.
70
Hukuka aykırılığın belirlenmesinde özellikle ÇK hükümlerine
göre çıkarılmış olan ve kirlilik standartlarını düzenleyen yönetmelik
hükümleri dikkate alınmalıdır. Buna göre, ÇK’na dayanarak çıkarılan
yönetmeliklerde belirlenen standartların üzerinde bir müdahale, hu-
kuka aykırı olarak nitelenir ve sorumluluğun doğmasına neden olur.
71
Yargıtay’ın baz istasyonları konusunda yerleşmiş içtihatlarına
72
göre:
“...kullanılan istasyonun konumu itibariyle uzun sürede kişi ve çevreye
zarar verdiği, bu nitelikteki bir istasyonun halen bulunduğu yerde kullanılma-
sının sakıncalı bulunduğu, bunun daha uygun ve yerleşim çevresinden daha
68
İlhan Ulusan, Çevre Kirlenmesinden Doğan Sorumlulukta Fedakârlığın Denkleş-
tirilmesi İlkesi, YD, C.12, S.59, 1986, s.75 vd.
69
Ertaş, s.170.
70
Gökyayla, s.290
71
Ertaş, s.170; Demir, 2011, 89.
72
4.HD:27.09.2004 T. ve 2004/2954 E., 2004/10516 K. Ayrıca bu konu ile ilgili olarak
aynı nitelikteki kararlar için Bkz,
4.HD:29.11.2007 T. ve 2007/1801 E., 2007/15148
K.;
4.HD: 22.09.2008 T. ve 2007/14629 E., 2008/10720 K.;
4.HD: 07.07.2009 T. ve
2009/6476 E., 2009/9108 K.;
4.HD: 13.10.2008 T. ve 2008/1554 E., 2008/11727
K.;
4.HD: 22.09.2008 T. ve 2007/14629 E., 2008/10720 K.;
4.HD: 07.07.2009 T. ve
2009/6476 E., 2009/9108 K.;
4.HD.04.12.2008 T. ve 2008/2143 E., 2008/15114 K.;
4.HD:07/07/2009 T. Ve 2009/6476 E., 2009/9108 K.(Yayımlanmamıştır).