Dergi 130

204

Türk Mevzuatında Çevreyi Kirletenin Hukuki Sorumluluğu

kamu tüzel kişilerinin, çevreyi kirletme açısından eylemlerinde idare

emir ve kurallara göre hareket edeceklerini söylemek yasanın amacı ve

açık hükümleriyle bağdaşmayacağı, davalı idarenin çevreyi kirleten ve

davacılara karar veren çalışmanın nereye ve nasıl yapılacağını belirle-

mekle çevrenin kirletilmesine dolaylı olarak katıldığını ifade etmiştir.

Davacının TEAŞ Genel Müdürlüğü aleyhine termik santral baca-

sından çıkan gazların ekili araziye vermiş olduğu maddi zarar dola-

yısıyla açılan tazminat davasında yerel mahkemenin vermiş olduğu

davanın kısmen kabulüne ilişkin kararı, usul ve yasaya uygun olduğu

için Yargıtay 4. Hukuk Dairesi onamıştır.

Çevre Kanun’una ve Yargıtay uygulamasına göre, kirleten olabil-

mek için kirliliğe neden olan işletmenin veya eşyanın sahibi olmak

şart olmadığından şahsi hak sahipleri de, örneğin intifa hakkı sahibi,

taşınmazı işleten, kiracı ve kirliliğe neden olan nesneleri zilyetliğinde

bulunduran ve ondan ekonomik fayda sağlayan herkes (taşınmaz ma-

liki, atık boşaltan yerinin sahibi, tanker sahibi, atık üreticisi, kapatılan

bir tesisin son işleticisi, tehlikeli madde taşıyıcısı, tehlikeli faaliyetin

yapıldığı tesisin işleteni, atık boşaltan gibi) kirleten olarak sorumlu-

durlar.

ÇK

’nun ‘’kirletme yasağı’’ başlıklı 8. maddesine göre

‘’Her türlü atık

ve artığı, çevreye zarar verecek şekilde, ilgili yönetmeliklerde belirlenen stan-

dartlara ve yöntemlere aykırı olarak doğrudan ve dolaylı biçimde alıcı ortama

vermek, depolamak, taşımak, uzaklaştırmak ve benzeri faaliyetlerde bulunmak

yasaktır.’’

Buna düzenlemeye göre atıkları buradaki esaslara göre her

türlü atık ve artığı, alıcı ortama veren, depolayan, taşıyan, uzaklaştıran

kişiler kirletendir. Aynı maddenin 2. fıkrasında ‘‘

Kirlenme ihtimalinin

bulunduğu durumlarda ilgililer kirlenmeyi önlemekle; kirlenmenin meydana

geldiği hallerde kirleten, kirlenmeyi durdurmak, kirlenmenin etkilerini gider-

mek veya azaltmak için gerekli tedbirleri almakla yükümlüdürler.’’

hükmü

bulunmaktadır. Bu fıkrada ilk fıkrada belirtilen eylemleri yapanların

kirleten olacağı kabul edilmiştir.

09.02.1989 T. ve 1988/7660 E., 1989/1046 K.(Yayımlanmamıştır.) Demir,

s.17.

01.04.2002 T. ve 2001/13023 E., 2002/3880 K.(Yayımlanmamıştır.) Demir,

s.17.

Ertaş, s.107; Demir, s.15, 16; Gökyayla, s.207; Çakırca, s.82.