Dergi 130

209

TBB Dergisi 2017 (130)

Zeynep GÜDÜK

Avrupa Birliği Çevresel Sorumluluk Direktifi

’nde çevresel zara-

rın tanımlanmasında korunan değerlere göre ayrım yapılmıştır. Direk-

tif, çevrenin biyolojik çeşitlilik, su ve toprak öğelerini korumaktadır.

Direktif’te korunan türler ve yaşam alanları açısından çevresel zarar,

bu türlerin ve yaşam alanlarının uygun muhafaza haline ulaşma veya

bu uygun muhafaza halinin sürdürülmesine yönelik ciddi zararlı et-

kiler (m.2/1-a) olarak tanımlanmıştır.

Korunan türler ve yaşam alanları açısından çevresel zarar,

Direktif’in 1. maddesinin (a) bendinde, bu türlerin ve yaşam alanları-

nın uygun muhafaza haline ulaşma veya bu uygun muhafaza halinin

sürdürülmesine yönelik ciddi zararlı etkiler olarak tanımlanmıştır.

Direktif’in Ek I’inde biyolojik çeşitliliğe yönelik çevresel bir zararın

ciddiyetinin tespitine yönelik çeşitli ölçütler bulunmaktadır. Burada,

söz konusu türlerin ve yaşam alanlarının sayısı, rolü, üreme kabiliyeti

ve kendilerini yenileme olanağı gibi ekosentrik (ekosistem merkezli)

bir yaklaşımı benimseyen ölçütlerle birlikte, insan sağlığı gibi antro-

posentrik (insan merkezli) bakış açısını yansıtan unsurlara da yer ve-

rilmiştir. Direktif’in 2. maddesinin 4. fıkrasında ise, uygun muhafaza

hali tanımlanarak, doğal yaşam alanları ve türler bakımından uygun

muhafaza halinin varlığının kabulü için gerekli olan koşullara soyut

olarak yer verilmiştir.

ÇK m.28. kapsamına giren zararlar bakımından bir ayırım yapıl-

madığından, buradaki zarar, Borçlar Kanunu’ndaki genel hükümlere

göre belirlenmelidir. Buna göre, çevreyi kirletici faaliyet sonucunda ya

doğrudan ya da dolaylı olarak bir zarar doğmalıdır. Böylece ÇK m.28’e

göre sorumlu tutulan kirletenden, maddi zarar olarak fiili zarar, yok-

sun kalınan kar, cismani zararlar, destekten yoksunluk zararı, cena-

ze masrafları ve manevi zarar talep edilebilir.

Ayrıca zararın eşyaya

veya şahsa dair olması tazminat sorumluluğu açısından önemli değil-

dir

. Maddi zararın yanında, çevre kirlenmesinden kaynaklanan ma-

Directive 2004/35//35/CE Of The European Parliament And Of The Councilon

Environmental Liability with regard to the Prevention and Remedying of Envi-

ronmental Damage Environmental Liability,

images/border-singelcal-bottom2.gif

Üçışık, s.19, Güneş, s.306.

Güneş, s. 87.

Ateş, s. 77; Akipek, 1994, 18; Ertaş, s.118; Demir, s. 94.

Gökyayla, 1999, 296; Çakırca, 2012, 84.