291 / 457
290
Zorunlu Pay Alım Teklifi Fiyatının Şirket Esas Sözleşmesi ile Belirlenmesi Hakkında Bir İnceleme
uncu maddesi
26
ve 6362 sayılı SPKn’nun “
Kapsam
” başlıklı ikinci mad-
desinin ikinci fıkrasının
27
doğal bir sonucu olarak emredici hükümler
kuralının halka açık anonim şirketler açısından da uygulanacağında
tereddüt bulunmamaktadır.
28
Dolayısıyla emredici hükümler ilkesinin varlığı karşısında, şirket
esas sözleşmesine zorunlu pay alım teklifi fiyatında değişikliğe giden
bir hükmün eklenebilmesinin, ancak buna açıkça izin veren bir dü-
zenleme sonucunda mümkün olabileceği söylenebilir. Ancak, ne genel
kanun niteliğindeki TTK’da ne de özel kanun niteliğindeki 6362 sayı-
lı SPKn’da, teklif fiyatı konusunda şirket esas sözleşmesi ile farklı bir
düzenlemeye gidilebileceğine ilişkin hüküm bulunmadığından, şirket
esas sözleşmesine bu doğrultuda bir hükmün konulmasının mümkün
olmadığı değerlendirilmektedir.
B. Zorunlu Pay Alım Teklifi Hükümlerinin Mahiyetinden
Kaynaklanan Sebepler
Teklif fiyatının belirlenmesine ilişkin esas sözleşme hükmünün
hukuka aykırılığının başka bir nedenini de, zorunlu pay alım teklifi-
ne ilişkin düzenlemelerin mahiyeti oluşturmaktadır. Zira zorunlu pay
alım teklifi yükümlüsü, teklifini kabul eden diğer pay sahipleri ile pa-
yın devri konusunda sözleşme yapma konusunda kanuni bir yüküm-
lülük altına girmekte olup, bu durum ise akla ilk olarak Anayasa’nın
48 inci maddesinin birinci fıkrası ile
29
koruma altına alınmış olan
“
sözleşme özgürlüğü
” kavramını getirmektedir. Gerçekten de anılan yü-
kümlülüğün sözleşme hürriyeti ile bağdaşmaz bir yanı olduğu açıktır.
26
TTK m. 331:“Özel kanunlara tabi anonim şirketlere, özel hükümler dışında bu
kısım hükümleri uygulanır.”
27
6362 sayılı SPKn m.2/2:“Bu Kanunda ve bu Kanuna dayanılarak yürürlüğe ko-
nulan ikincil mevzuatta hüküm bulunmayan ve diğer kanunlarda bu Kanunun
uygulanmayacağının belirtildiği hâllerde genel hükümler uygulanır.”
28
Emredici hükümler ilkesinin, halka açık anonim şirketlerdeki işlevine bakıldı-
ğında, bu ilke anonim şirket esas sözleşmesine asgari bir standart getirdiğinden,
sermaye piyasası aktörlerinin halka açık şirketin sözleşmesini inceleme külfeti or-
tadan kalkmış olmaktadır. Bir halka açık anonim şirkette pay sahibi olmak isteyen
kişilerin, bu şirketin organizasyon yapısını, organların birbirleriyle olan ilişkileri
ve karar alma süreçlerini ve pay sahiplerinin asgari hangi haklara sahip oldukla-
rını önceden bilmeleri, bu şirketler dolayısıyla sermaye piyasasına olan güveni
artırmaktadır. (Karasu, s.88-89.)
29
T.C. Anayasa m. 48/1:
“Herkes, dilediği alanda çalışma ve sözleşme hürriyetleri-
ne sahiptir. Özel teşebbüsler kurmak serbesttir.”