349 / 457
348
Şirket Etiği ya da İtibar Yönetimi Projesi: Haklar ve Hukuk BağlamındaKurumsal Sosyal Sorumluluk
Karşılık göremeyen bir iyiliksever çabadan yatırımcı ilişkilerine,
“yatırımcıyla sınırlandırılan ilişkilerden sosyal paydaşlara yönelime”
10
sosyal paydaşlardan çevreyi korumak amacıyla kaynakları koruyucu
ekonomiler anlamında “çevresel sorumluluğa”
11
geçiş yapan kurum-
sal sosyal sorumluluk günümüzde şirketlerin değer yaratma süreçle-
rinde neden oldukları bütün toplumsal ve ekolojik yan etkileri kav-
ramaları olarak ele alınmaktadır. Bu açıdan bakıldığında kurumsal
sosyal sorumluluk şirketlerin suskunluk ya da reddetme süreçlerini
aştıktan sonraki etik kodların yetersizliğini görmeleri sonucunda et-
kinleştirilen, toplumdan gelen ahlaki eleştirilere bir yanıt ve kapitalist
rasyonalite mitosunu aşan bir eklemlemedir.
Elbette bu kavramsal değişim tesadüfi bir biçimde oluşmamıştır,
tersine küresel şirketlerin kamusal eleştiri ve skandalara yönelik bir
yanıtı biriçiminde okunmalıdır. Küresel şirketlerin faaliyetlerinin et-
kilerinin giderek daha açık bir şekilde ortaya çıkmasıyla ve protesto
hareketlerine ifade katmasıyla birlikte eleştiri odağındaki yapıların
toplumsal meşruluk sorunsalına yönelik zekice, yoğun ve saldırgan
bir çalışma stratejisinin, itibar ve risk yönetiminin bir parçasıdır. Bu
nedenle kaçınılması güç bu yönetimsel stratejinin gönüllülük esasına
göre bir iyi niyet göstergesi olarak kalması ya da yaptırımı olmayan
genel normlar olarak kabul görmesi amaçlanmıştır.
Kurumsal Sosyal Sorumluluğa Dair Norm Geliştirme ve
Düzenleme Türleri
“Küreselleşme” olarak tanımlanan ve birkaç onyıldır toplumsal
yaşamı belirleyen süreç, Karl Polanyi’nin “çift hareket”(double move-
ment) olarak teşhis ettiği anlamda bir gelişmeye neden olmuştur. Buna
göre bir yanda 1980’ler ve 1990’lar boyunca küresel ekonomi ve ulusla-
rarası ticaret konusunda devlet ama özellikle de devlet üstü kurumla-
rın düzenleyici çabaları söz konusudur. Diğer tarafta ise, 1990’lardan
itibaren özel aktörlerin veya kuruluşların “sivil düzenlemeleri”ne (civil
10
Michael E. Porter, Mark R. Kramer, “Creating Shared Value”, Harvard Business
Revue, 89 (1-2), 2011, s.63.
11
Andrew P. Newell (Edit.), Corporate Social Responsibility: Challenges, Benefits
and Impact on Business Performance, Nova Science Publishers Inc., New York
2014.