Dergi 130

Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuruda ‘Tedbir’

aracın amacına uygun olması gerekir. Aksi halde, tedbir kararlarının

amaca hizmet etmemesi gibi bir durum ortaya çıkabilir.

Son olarak, tedbir kararının alınmasından sonraki sürece bakmak

gerekir. Bu bakımdan, tedbir kararlarının içerikleri, kapsamı, infazına

ilişkin temel hususlar ve sona ermesi konuları incelemenin son bölü-

münü oluşturmaktadır.

I. TEDBİR KARARININ NİTELİĞİ VE AMAÇLARI

6216 sayılı Yasa 49/5. maddesinde, bölümlerin, “

başvurucunun temel

haklarının korunması için zorunlu gördükleri tedbirlere”

başvurabileceği

öngörülmüştür. Bu hükümden çıkarılabilecek tedbir kararının niteli-

ğine ilişkin genel sonuç; tedbirin, her durumda değil istisnai

olarak,

yalnızca “zorunlu” görülen hallerde, bir hakkın korunması için kulla-

nılabilir bir usul olduğudur. Peki, ama hangi haller “zorunlu” haller

olarak nitelendirilebilir?

Bu soruya cevabı kısmen İçtüzüğün 73. maddesi vermiştir: “

(1)

Başvurucunun yaşamına ya da maddi veya manevi bütünlüğüne yönelik cid-

di bir tehlike bulunduğunun anlaşılması üzerine, Bölümlerce esas inceleme

aşamasında gerekli tedbirlere resen veya başvurucunun talebi üzerine karar

verilebilir.”

Bu düzenlemeye göre tedbir usulüne başvurmayı zorunlu kılan bir

halden söz edebilmek için şu iki asgari kriterin mevcut olması gerekir:

a. Başvurucunun yaşamına ya da maddi veya manevi bütünlüğü-

ne yönelik bir tehlike söz konusu olmalıdır.

b. Bu tehlike “ciddi” nitelikte bir tehlike olmalıdır.

Zira aynı maddenin 2. fıkrasında da

“tedbir kararına başvurulmaması

hâlinde başvurucunun yaşamına ya da maddi veya manevi bütünlüğüne yöne-

AYM de kararlarında bu istisnai olma özelliğini vurgulamaktadır: “Bu yönüyle

tedbir yetkisi istisnai bir yetki olup, ancak işlem veya kararın uygulanması halin-

de yaşam hakkına ya da bireyin maddi ve manevi bütünlüğüne yönelik gerçek

ve ciddi bir risk doğacaksa tedbire başvurulabilir.” AYM, Rıda Boudraa (TAK),

2013/9673, 30.12.2013, §25. Ayrıca bkz. Musa Sağlam, “Anayasa Mahke-

mesine Bireysel Başvuruda Tedbir Kararı”,

HUKAB Dergi

Sayı 5, http://www.

, Erişim Tarihi: 19.9.2016 : “Tedbir kararına hükmedil-

mesi çok istisnai durumlara özgüdür. Olağan üstü şartların varlığı, bu olağan üstü

tedbirin alınabilmesini mümkün kılar.”