Dergi 130

TBB Dergisi 2017 (130)

Gonca EROL

başvuruda AIDS hastası başvurucuların ülkelerine geri gönderilmele-

ri halinde ortaya çıkacağı ileri sürülen risklerin hiçbirisinin D/Birleşik

Krallık davasında belirlendiği şekliyle gerekli ağırlık düzeyine ulaşa-

madığını ifade etmiş ve bu nedenle tedbir taleplerini reddetmiştir.

Mahkeme başvurucunun hastalığı ciddi ve ölümcül düzeyde olsa da,

gönderileceği ülkede de, daha az ama yine de asgari bir düzeyde, teda-

vi ve ilaca ulaşma imkânı var ise talebi reddetmektedir.

AYM de kararlarında sıkça AİHM’in bu yöndeki değerlendirme

kriterlerine atıfta bulunmaktadır. Örneğin, yabancıların gözetim al-

tında tutulma koşullarına ilişkin kararlarında çoğunlukla şöyle bir

gerekçelendirme üzerinden somut olayda tedbirin gerekli olup olma-

dığına karar vermektedir:

Öncelikle mahkeme

“idari gözetim altına alınan yabancının tutulduğu

yerdeki maddi ve fiziki koşulların taşıdığı olumsuzluğun, Avrupa İnsan Hak-

ları Sözleşmesinin 3. ve Anayasa’nın 17. maddesi kapsamında bir ihlale vücut

verebilmesi için belli bir eşiğe ulaşmış olması”

gerektiğini vurgulamakta-

dır. Bu eşiğin somut olaya göre değerlendirileceği ve bu değerlendirme

yapılırken gözetim altında tutulmanın süresi, fiziksel ya da ruhsal et-

kileri, mağdurun cinsiyeti, yaşı ve sağlık durumu gibi hususların göz

önünde bulundurulacağı ifade edilmektedir.

İdari gözetim altında

tutulma koşullarının ‹insanlık dışı’ veya ‹onur kırıcı’ olduğuna ilişkin

değerlendirme yapılırken ise, bu muamelenin, tasarlanarak uygulanıp

uygulanmadığı, bedensel yaralanmalar ya da fiziksel veya ruhsal acı-

ya yol açıp açmadığı hususlarının dikkate alınması gerektiğini ifade

eden AYM, gözetim altında tutulma koşullarının ve muamelenin ‘aşa-

ğılayıcı’ olduğu yönünde bir sonuca varılabilmesi için, şikâyete konu

koşulların; mağdurları rencide edecek, küçültecek ölçüde ve korku, en-

dişe, aşağılık olma gibi duyguları hissettirecek ağırlıkta bulunmasının

şart olduğunu vurgulamaktadır

. Ayrıca, bir ceza veya muamelenin,

‘insanlık dışı’ ya da ‘aşağılayıcı’ olabilmesi için rencide edilme veya

Örneğin bkz. AİHM, N./Birleşik Krallık, B. No.26565/05, 27.Mayıs.2008.

Bkz. AYM, G.B. ve diğerleri, (TAK), B. No.2014/19481, 9.1.2015. Mahkeme bu ge-

rekçeleri birçok kararında yinelemiştir.

Mahkeme burada AİHM, Kafkaris/Kıbrıs,

21906/04, § 95 kararına atıfta

bulunmaktadır.

Mahkeme burada ise AİHM’in Kudła/Polonya,

30210/96, § 92 kararına

atıf yapmaktadır.