Dergi 130

Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuruda ‘Tedbir’

Tedbir kararının asli olarak uygulandığı iki temel hak olan yaşam

hakkı ile maddi ve manevi bütünlüğünü koruma hakları bakımından

ise uygulamanın büyük ölçüde yoğunlaştığı en temel alan, sınır dışı

kararları ve suçluların iadesi kapsamındaki iade kararları. Başvurucu-

nun gönderileceği ülkede, işkence veya kötü muameleye maruz kala-

bilecek olması

, gönderilen ülkede ölüm cezasına

mahkûm edilecek

olması gibi riskler, tedbir kararının en çok uygulandığı durumları teş-

kil ediyor. Savaş veya iç çatışmalar gibi nedenlerle sivillerin sıklıkla

zarar gördüğü, hak ve özgürlüklere yönelik ciddi ihlallerin yaşandığı

bölgeler bakımından sıklıkla tedbir kararları veriliyor.

karşı karşıya bırakmaktadır (G.B. ve diğerleri [TAK], B. No: 2015/15273, 17.9.2015,

§§ 17-18). AYM, Abdolghafoor Rezaei (TAK), B. No.2015/17762, 1.12.2015, §16:

“başvurucunun sınır dışı edilmesi hâlinde Türkiye’de yaşayan eşi ve beş çocu-

ğundan ayrı kalabileceği ve aile bütünlüğünün öngörülemeyen bir tarihe kadar

bozulabileceği açıktır. Bu durum başvurucunun “manevi bütünlüğü” yönünden

ciddi bir tehlike oluşturmaktadır.” AYM bir başka kararında ise, ebeveynleri

Türkiye’de bulunan çocukların Türkiye’ye girişine izin verilmemesine ilişkin baş-

vuruda, çocukların manevi bütünlüğünün bozulacağı gerekçesiyle, giriş yasağına

ilişkin kararın uygulanmaması yönünde tedbir kararı vermiştir. AYM, G. B. ve

Diğerleri (TAK), B. No.2015/15273, 17.9.2015.

Bkz. AYM, K.A. (TAK), B. No.2014/19101, 10.12.2014; AYM, Z.M. ve I.M. (TAK),

B.No.2015/2037, 6.1.2016; AYM, A.M.A.A. ve J.A.A.A. (TAK), B.No.2015/3941,

27.3.2015; AYM, D.M. (TAK), B.No.2015/4176, 17.3.2015; AYM, Mohammad Ab-

dul Khaliq (TAK), B. No.2015/6721, 14.5.2015; AYM, Farah Abdulhameed Mo-

hammed Ali Al-Mudhafar (TAK), B. No.2015/13854, 14.8.2015; AYM, Majid Mah-

mood Ahmed Aljamal (TAK), B. No.2015/15277, 11.9.2015; AYM, Mohammad Es-

maeilzadeh ve Diğerleri (TAK), B. No.2015/17658, 19.112015; AYM, M.A. (TAK),

B. No.2016/220, 20.1.2016. AİHM kararları için örnek olarak bkz. Abdulkhakov/

Russia, B. No. 14743/11, 2.Ekim.2012.

AYM, R.M. (TAK), B. No. 2015/19133, 16.12.2015, §17-18: “...başvurucu, ülke-

sinde 2008 yılında bir üniversitede gerçekleşen olaylara katılması nedeniyle

mahkûmiyetine karar verildiğini, bu tür eylemlerin İran İslam Cumhuriyetinin

devrilmesi yönünde faaliyette bulunmak olarak kabul edildiğini ve katılan kişile-

rin idam cezasıyla cezalandırıldığını ileri sürmüş ve iddialarını doğrular nitelikte

bazı bilgi ve bilgiler sunmuştur (bkz. §§ 8-9). Nitekim İnsan Hakları İzleme Örgü-

tünün İran’a ilişkin 2015 yılı İnsan Hakları Raporunda, İran hukukuna göre çok

sayıda suçun karşılığının ölüm cezası olduğu ve verilen cezaların da infaz edildi-

ği belirtilmiştir. Açıklanan nedenlerle, bu aşamada başvurucunun ülkesine sınır

dışı edilmesi hâlinde “yaşamına” yönelik ciddi bir tehlikeyle karşılaşma ihtimali

bulunduğu anlaşıldığından tedbir talebinin kabulüne karar verilmesi gerekir.”

AİHM’in bu yönde kararları için bkz. Al-Saadoon ve Mufdhi/ Birleşik Krallık, B.

No. 61498/08, 2.Mart.2010; Rrapo/Arnavutluk, B. No. 58555/10, 25.Eylül.2012.

Bkz. AYM, Z.M. ve I.M. (TAK), B.No.2015/2037, 6.1.2016; AYM, A.M.A.A ve

J.A.A.A. (TAK), B.No.2015/3941, 27.3.2015; AYM, D.M. (TAK), B.No.2015/4176,

17.3.2015; AYM, Mohammad Abdul Khaliq (TAK), B. No.2015/6721,

14.5.2015; AYM, Farah Abdulhameed Mohammed Ali Al-Mudhafar (TAK), B.

No.2015/13854, 14.8.2015; AYM, Majid Mahmood Ahmed Aljamal (TAK), B.