Dergi 130

Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuruda ‘Tedbir’

AYM komisyonları, son dönemde verdiği kararlarda bu hüküm

yerine doğrudan İçtüzüğün 73. maddesinin 2. fıkrasına dayanarak

tedbir istemli başvurularda, kabul edilebilirlik incelemesinin bölümce

yapılmasına karar verip, dosyayı bölüme göndermektedir:

“...Komisyo-

nunca, başvurucunun tedbir talebinin Bölüm tarafından karara bağlanması

gerekli görüldüğünden, Anayasa Mahkemesi

İçtüzüğü’nün (İçtüzük) 73.

maddesinin (2) numaralı fıkrası uyarınca, kabul edilebilirlik inceleme-

sinin Bölüm tarafından yapılmasına, dosyanın Bölüme gönderilmesi-

ne karar verilmiştir.”

Böylesi bir karar ile bölüme gelen dosyalardaki tedbir istemi, pra-

tikte, kabul edilebilirliğe ilişkin bir karar verilmeden önce incelenmek-

te ve karara bağlanmakta. Yani md.73/2’de yer alan “dosyanın esası

hakkında karar verilmeden önce” tedbir kararının verileceğine ilişkin

ifade, kabul edilebilirlik aşamasını da kapsayacak biçimde yorumlanı-

yor gibi görünüyor. Ancak 6216 sayılı yasanın md.49/5 hükmü ve İç-

tüzük md.73/1 açık biçimde tedbirin “esas inceleme aşamasında” yani

başvuru kabul edilebilir bulunduktan sonra verilebileceğini düzenle-

miş. Bu bakımdan, pratikte, olumlu bir biçimde, tedbirin amacına uy-

gun bir işleyiş söz konusu olsa da, mevzuat ile olan uyumsuzluğun en

azından belirsizliğin giderilmesi yerinde olacaktır.

B. Tedbir Talebi ve Talebin İncelenmesine İlişkin Bazı

Hususlar

1. Başvurucu Tarafından Tedbir

stemi ve Resen Tedbir Kararı

6216 sayılı Kanun md.49/5 ve AYM İçtüzüğü md.73/1-2 hüküm-

lerine göre, tedbire resen veya başvurucunun talebi üzerine karar

verilebilir. Her ne kadar mahkemenin resen tedbir kararı alabileceği

belirtilse de, mahkemenin her önüne gelen başvuruda ayrıca tedbir

kararı alınıp alınmaması gerektiğini tartışması gerekmez. Mahkeme

olağan inceleme süreci içerisinde tedbir kararı verilmesini gerektiren

bir durum tespit ederse bu kararı resen verecektir.

Bu anlamda AİHM uygulamasında bir alternatif daha bulunmak-

tadır. AİHM İçtüzük md.39/1’e göre, tedbir istemi taraflardan gelebile-

ceği gibi ilgili üçüncü bir kişi tarafından da sunulabilir:

“Daire veya ge-

Sağlam,