Dergi 130

Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuruda ‘Tedbir’

rını tüketme zorunda olmaksızın doğrudan tedbir talebi ile Anayasa

Mahkemesine bireysel başvuru yapabilmekte ve bu başvurular duru-

mun gerektirdiği şekilde derhal karara bağlanabilmektedir.”

Mahkemenin sıkça tekrarladığı gerekçe şöyledir:

“Diğer taraftan bireysel başvuru yoluna gidebilmek için öncelikle olağan

kanun yollarının tüketilmesi zorunludur. Bu ilke uyarınca, başvurucunun

Anayasa Mahkemesi önüne getirdiği şikâyetini öncelikle ve süresinde yetkili

idari ve yargısal mercilere usulüne uygun olarak iletmesi, bu konuda sahip

olduğu bilgi ve kanıtlarını zamanında bu makamlara sunması ve aynı zaman-

da bu süreçte dava ve başvurusunu takip etmek için gerekli özeni göstermiş

olması gerekir. Anayasa Mahkemesinin başvuru yolları henüz tüketilmeden

bir başvuruyu kabul edip incelemesi kural olarak mümkün değildir. Ancak

başvuru yolunun tüketilmesinin başvurucunun hakkına yönelik ihlalin gide-

rilmesi açısından herhangi bir etkisi yoksa başka bir deyişle başvurulacak yol

etkisizse ya da başvuru yolunun tüketilmesinin beklenmesi halinde başvurucu-

nun haklarına yönelik ciddi ve geri dönülmesi imkânsız bir tehlike ortaya çıka-

caksa anayasal haklara saygı ilkesi Mahkemenin bu başvuruları incelemesini

gerektirebilir.”

3. Tedbir Kararının Dayanakları ve Tedbirde İspat Yükü

Kural olarak tedbir isteminde bulunan başvurucunun hakkının

ihlal edilmesi suretiyle telafisi mümkün olmayan bir zararın ortaya

çıkacağı konusunda gerçek ve yakın nitelikte bir tehlikenin var oldu-

ğunu ileri sürmesi ve bunu yeterli bilgi ve belge ile (sağlık raporları,

mahkeme kararları, uluslararası kabul görmüş kimi insan hakları ör-

gütlerinin raporları vb.) ortaya koyması gerekir. Bu anlamda iddiasını

kanıtlama yükü başvurucudadır.

Bu bakımdan, sadece ihlal iddiasını

ileri sürmek ancak bunu destekleyecek nitelikte bilgi ve/veya belgeler

sunmamak çoğu zaman tedbir isteminin reddi sonucunu doğurmakta-

dır:

“...başvurucunun, sınır dışı edilerek gönderileceği ülke olan Hollanda’da

Altan,

AYM, Rıda Boudraa (TAK), B. No.2013/9673, 30.12.2013, §26. AYM’nin pratikte

bu kuralı genellikle sınır dışı etme kararları bakımından uyguladığını görüyoruz.

“İdare Mahkemesine başvurulmamış olması tedbir talebinin incelenmesine engel

değildir.” AYM, Enedjan Narmetova (TAK), B. No.2013/6782, 6.9.2013, §19.

Hüseyin Ekinci ve Musa Sağlam, Sorularla Anayasa Mahkemesine Bireysel Baş-

vuru, Anayasa Mahkemesi Yayınları, Ankara 2014, soru 89.