76 / 457
75
TBB Dergisi 2017 (130)
Gonca EROL
Bunun yanında, AİHM bugüne değin uygulamasında, başvuru-
cunun sınırdışı/iade edilmesi halinde; şartlı tahliye imkânı olmaksı-
zın ömür boyu hapis cezasına hükmedilebilecek olması
43
, cinsel yö-
nelimi nedeniyle kötü muameleye maruz kalacağı
44
, zina suçundan
yargılanacağı
45
, kadın sünneti uygulamasına maruz kalacağı
46
, cin-
sel istismara maruz kalacağı
47
gibi riskler ile karşı karşıya kalacağını
tespit ettiği takdirde de sözleşmenin 2. ve/veya 3. maddelerinin ihlal
edilmesine dair ciddi tehlike bulunduğu gerekçesiyle tedbir kararları
vermiştir.
AYM’nin önüne sıkça gelen bir diğer husus ise, sınır dışı edilmek
üzere tutulan yabancıların kaldığı Geri Gönderme Merkezlerinin
koşullarının md.17’deki hakların ihlali sonucunu doğuracak düzey-
de sağlıksız olduğu yönündeki iddialara dayanan tedbir talepleridir.
Ancak AYM şimdiye kadar, bu yerlerdeki koşulların md.17 kapsamın-
da tedbir kararı verilmesini gerektirecek düzeyde ciddi bir hak ihlali
tehlikesi yaratığı yönünde bir karar vermemiş, bu yöndeki tüm tedbir
istemlerini reddetmiştir.
48
Md.17 kapsamında AYM’nin tedbir taleplerini değerlendirdiği
bir diğer konu cezaevlerinde bulunan tutuklu ve hükümlülerin sağ-
lık koşullarıdır. Ölümcül bir hastalıktan muzdarip olanlar, tek başına
No.2015/15277, 11.9.2015; AYM, Mohammad Esmaeilzadeh ve Diğerleri (TAK), B.
No.2015/17658, 19.112015; AYM, M.A. (TAK), B. No.2016/220, 20.1.2016. Mahke-
me bu bölgelerde tedbir kararı verirken bölgenin insan hakları örgütleri raporları-
na dayanarak ortaya konan koşulları yanında 6458 sayılı Kanun’un 4/1. maddesi
ile Geçici Koruma Yönetmeliği’nin 3/1. Maddesinde yer alan, uluslararası hukuk
açısından geçerli bir ilke konumunda bulunan “zulüm tehlikesi altında bulunan
yere geri gönderilmeme (non -refoulment)” ilkesine sıklıkla gönderme yapıyor.
43
AİHM, Babar Ahmad ve Diğerleri/Birleşik Krallık B. No. 24027/07, 11949/08,
36742/08, 66911/09 ve 67354/09, 10.Nisan.2012.
44
AİHM, K.N./Fransa B. No. 47129/09, 19.Haziran.2012.
45
AİHM, Jabari/Türkiye, B. No. 40035/98, 11.Temmuz.2000.
46
AİHM, Abraham Lunguli/İsveç B. No. 33692/02, 1.Temmuz.2003.
47
AİHM, M./Birleşik Krallık, B. No. 16081/08, 1.Aralık.2009.
48
Bkz. AYM, G.B. ve Diğerleri (TAK), B. No.2014/19481, 9.1.2015; AYM, Gulistan
Ernazarova (TAK), B.No.2015/508, 16.1.2015; AYM, Gulbahar Rahmanova (TAK),
B.No.2015/509, 19.1.2015; AYM, Iryna Bondarchuk (TAK), B. No.2015/615,
28.1.2015; AYM, Madina Mayusupova (TAK), B. No.2015/1471, 19.2.2015;
AYM, Manzura Jumaeva (TAK), B. No.2015/1474, 28.1.2015; AYM, Ann Staro-
voitova (TAK), B. No.2015/1476, 2.2.2015; AYM, Solmaz Mamedova (TAK), B.
No.2015/6724, 20.5.2015; AYM, I.M. (TAK), B. No.2015/16013, 14.10.2015; AYM,
İlia Karimov (TAK), B. No.2015/16280, 15.10.2015; AYM, K.L. (TAK), B. No.
2016/4754, 16.3.2015.