Dergi 130

TBB Dergisi 2017 (130)

Gonca EROL

rektiği takdirde, Bölüm Başkanı veya bu maddenin 4. fıkrası uyarınca atanan

nöbetçi bir yargıç, taraflardan birinin ya da ilgili herhangi bir kişinin talebi

üzerine veya re’sen, tarafların yararı veya önlerindeki yargılamanın uygun

şekilde yürütülmesi için alınması gerektiğini düşündükleri geçici tedbirleri

taraflara bildirebilir.”

KELLER ve MARTI’nin aktardığına göre şimdiye

kadar böyle bir durum söz konusu olmamıştır.

2. Tedbir Kararında İç Hukuk Yollarının Tüketilmiş Olması

Şartı

Bireysel başvuru yolu, anayasada güvence altına alınmış, AİHS

ve Türkiye’nin taraf olduğu ek protokollerde yer alan hak özgürlük-

lerinden biri kamu gücü tarafından ihlal edilmiş olanların, iç hukuk

yollarını tükettikten sonra başvurabilecekleri ikincil nitelikte bir baş-

vuru yoludur.

Dolayısıyla tedbir talebine konu, bir hakkın ihlali ris-

kini yaratan işlem, eylem yahut ihmale karşı da öncelikle iç hukuk

aracılığıyla müdahale etmek gerekir. Ancak bunlardan bir sonuç alı-

namadığı takdirde bireysel başvuru ile birlikte AYM’den tedbir talep

edilebilecektir.

Bununla birlikte kimi durumlarda, iç hukuk yollarının tüketilme-

si belli bir zaman alacağından, bu zaman aralığında ihlalin gerçekle-

şip telafisi mümkün olmayan sonuçlar doğurması tehlikesi söz konu-

su olabilir. İşte böylesi durumlar bakımından AYM “anayasal haklara

saygı ilkesi” gereği iç hukuk yolları tüketilmeden de tedbir isteminde

bulunulabileceğini kabul etmiştir.

ALTAN’ın ifadesiyle, “Anayasa Mahkemesinin mevzuatı ve içtiha-

dı çerçevesinde başta kamu gücünün sınır dışı ve iade işlemleri ne-

deniyle yapılan bireysel başvurular olmak üzere tedbir talebi içeren

başvuruların derhal incelenip karara bağlanması zorunluluğu bulun-

duğundan, sınır dışı etme kararına karşı ilgililer diğer başvuru yolla-

Keller s.331.

Bireysel başvurunun amacı, olağan kanun yollarının bireylerin temel hak ve öz-

gürlüklerinin korunmasını gerçekleştirememesi halinde, bu hak ve özgürlüklerin

korunmasını sağlamaktır. M. Yavuz Sabuncu ve Selin Esen Arnwine, “Türkiye

İçin Anayasa Şikâyeti Modeli Türkiye’de Bireysel Başvuru Yolu”, Anayasa Yar-

gısı, Sayı 21, s.230. Bireysel başvuruda başvuru yollarının tüketilmesine ve bu-

nun istisnalarına ilişkin AYM içtihatları hakkında bilgi için bkz. Serdar Gülener,

Üçüncü Yılında Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru, SETA Analiz, Sayı:142,

Kasım 2015, s.19-22.